Raads­vragen over anti­bi­o­ti­ca­re­sis­tente bacteriën in het water ondanks zuivering

Indiendatum: nov. 2011
Antwoorddatum: 21 dec. 2011

Het raadslid mevrouw M.J.E. de Groot heeft op 17 november 2011 een brief met daarin vijf vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht. Overeenkomstig artikel 38 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

Nieuw onderzoek heeft aangetoond dat zelfs met de beste zuiveringstechnieken antibioticaresistente bacteriën in het oppervlaktewater terecht komen. Wanneer mensen met verontreinigd
oppervlaktewater in aanraking komen, zoals tijdens het zwemmen, kunnen zij worden blootgesteld aan antaibioticaresistente bacteriën. Dit brengt volgens het RIVM mogelijk volksgezondheidsrisico’s met zich mee omdat ze of zelf ziek kunnen worden of de reistentie kunnen overdragen aan mensen met een verminderde weerstand.

1. Heeft u kennisgenomen van nieuw onderzoek waaruit blijkt dat ondanks de zuivering van afvalwater antibiotica resistente bacteriën en genen vanuit het afvalwater toch in het oppervlaktewater terecht komen?

Ja.

2. Wordt de hoeveelheid antibioticaresistente bacteriën in het oppervlaktewater op dit moment gemonitord? Zo ja, op welke wijze en wat zijn de laatste resultaten? Zo neen, waarom niet en bent
u bereid dit alsnog te doen?

De hoeveelheid antibioticaresistente bacteriën in het oppervlaktewater in Den Haag wordt op dit moment niet gemonitord door de waterkwaliteitsbeheerder, het Hoogheemraadschap van Delfland. Wel is landelijk een aantal onderzoeken verricht, waaronder het door u aangehaalde RIVM onderzoek. Hieruit is gebleken dat in het oppervlaktewater inderdaad antibioticaresistente bacteriën voorkomen. Er is echter nog niet vastgesteld welke bronnen hieraan een bijdrage leveren. Het ministerie van I&M is voornemens hier in 2012 door het RIVM onderzoek naar te laten verrichten. Dit vervolg op eerder uitgevoerde onderzoeken is bedoeld om een beeld te krijgen wat de bronnen zijn van de bacteriën en welke maatregelen mogelijk zijn. Wij zullen het Hoogheemraadschap van Delfland vragen conclusies uit deze onderzoeken in haar beleid en monitoring mee te nemen.

3. Deelt u de mening dat de aanwezigheid van antibioticaresistente bacteriën in het oppervlakte water een gezondheidsrisico vormt, zoals ook het RIVM in haar rapport schrijft? Zo ja, bent u bereid om voor komend zwemseizoen ten minste op de zwemlocaties de aanwezigheid van antibioticaresistente bacteriën te meten? Zo neen, waarom niet?

Het college erkent de conclusie van het RIVM rapport dat de aanwezigheid van antibioticaresistente bacteriën in oppervlaktewater mogelijk een risico voor de volksgezondheid vormt als mensen hieraan worden blootgesteld. In het rapport wordt echter opgemerkt dat de resultaten van de studie geen uitsluitsel geven over de mogelijke gezondheidsrisico’s die samenhangen met het voorkomen van antibioticaresistente bacteriën in oppervlaktewater omdat blootstelling en overdracht niet werden onderzocht. De mate van blootstelling is belangrijk voor het kunnen bepalen van het daadwerkelijke risico. Dit wordt onderzocht in landelijke vervolgstudies. Deze zullen tevens de relatieve bijdrage van verschillende mogelijke bronnen moeten uitwijzen, zodat interventiestrategieën ontwikkeld kunnen worden.

De Provincie Zuid-Holland wijst officiële zwemwaterlokaties aan en communiceert over de kwaliteit van het water, het Hoogheemraadschap van Delfland neemt gedurende het badseizoen watermonsters ter controle van de kwaliteit. De Provincie communiceert ook indien de kwaliteit niet voldoet. De parameters waarop gemonitord wordt zijn wettelijk vastgelegde parameters. Het college zal gezien dit feit, gezien de nog ontbrekende onderzoekresultaten uit voorgenoemde studies en gezien de verantwoordelijkheidsverdeling voor de kwaliteit van het water, niet zelf metingen uitvoeren naar de antibioticaresistente bacteriën op de zwemwaterlocaties (zie ook de beantwoording van vraag 2). Wel zal het college samen met de Provincie en het Hoogheemraadschap Delfland de landelijke ontwikkelingen nauwlettend volgen.

4. Wordt het afvalwater van ziekenhuizen, waar immers veel antibiotica wordt gebruikt, apart behandeld om bijvoorbeeld ook medicijnresten uit het afvalwater te zuiveren? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, deelt u de mening dat dit in het kader van voorzorg, de volksgezondheid en de waterkwaliteit wel wenselijk is? Zo ja, bent u bereid dit landelijk te agenderen? Zo neen, waarom niet?

Nee, het afvalwater van de ziekenhuizen in Den Haag wordt niet apart gezuiverd. In vervolg op de beleidsbrief Geneesmiddelen in het milieu (Tweede Kamer, februari 2007, 28 808, nr. 39) werkt het ministerie van I&M momenteel aan een brief voor de Tweede Kamer. Hierin wordt aandacht gegeven aan waar in de afvalwaterketen aanvullende zuivering voor dit type afvalwater in zijn algemeen het best op z’n plek is, hoe kosten en baten zich verhouden en hoe de financiering hiervan geregeld zou kunnen worden. Hiermee staat het onderwerp op de landelijke agenda.

5. Bent u bereid met het hoogheemraadschap in overleg te treden om mogelijkheden te zoeken om de verspreiding van antibioticaresistente bacteriën via het afvalwater te voorkomen? Zo neen,
waarom niet?

Zie de beantwoording bij vraag 3.

Het college van burgemeester en wethouders,

de secretaris, de burgemeester,
mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen