Schrif­te­lijke vragen Doelen stellen, doelen halen, juist bij de ener­gie­tran­sitie!

Indiendatum: 19 aug. 2020
Antwoorddatum: 6 okt. 2020

De raadsleden de heren Van der Helm en Barker hebben op 19 augustus 2020 een brief met daarin negenenzestig vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht.

Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

In de programmarekening 2019 heeft het College aangegeven aan welke onderdelen middelen zijn besteed en wat daar het resultaat van is. Tijdens het commissiedebat over de programmarekening op 25 juni j.l. heeft het College vragen beantwoord van o.a. de Haagse VVD en de Partij voor de Dieren over de energietransitie.

Naar aanleiding hiervan en overeenkomstig art. 30 van het Reglement van orde stellen de raadsleden Chris van der Helm van de Haagse VVD en Robert Barker van de Partij voor de Dieren de volgende vragen:

In de Jaarrekening 2019 staat dat er 408 nieuwe subsidies voor dak- en vloerisolatie zijn verleend. Daarnaast zijn er 215 subsidies verleend die in 2018 zijn aangevraagd.

1. Welk doel is er in 2019 gesteld bij subsidieverstrekking voor dak- en vloerisolatie (bijv. x aantal daken, x aantal vloeren, x aantal subsidies)?

De beantwoording van alle vragen dient samen gelezen te worden met de Voortgangsbrief Duurzaamheid en met de beantwoording van de technische vragen over de Jaarrekening. Ook hier wordt op veel plaatsen ingegaan op gestelde doelen.

De energietransitie is een complexe opgave, veel stakeholders zijn betrokken bij deze opgave en leveren hun bijdrage. Het halen van doelen gaat voor de energietransitie niet lineair. Soms zijn grote stappen mogelijk zoals het in bedrijf nemen van een nieuwe duurzame warmtebron, veelal worden er ook kleine stappen genomen zoals het isoleren van een dak of het plaatsen van zonnepanelen op een woning. Lang niet altijd is de gemeente betrokken bij deze kleine stappen die door veel stakeholders genomen worden.

Het college streeft ernaar om zoveel mogelijk woningeigenaren op weg te helpen naar een toekomstbestendige woning. De gestelde ambitie is om in deze collegeperiode 25.000 – 30.000 woningen klaar te maken voor de energietransitie. Het college ziet de inzet van subsidies en andere instrumenten als een middel dat bijdraagt aan het behalen van deze doelstelling en als één stap die gezien moet worden in het bredere plaatje van het werken aan een toekomstbestendige woning.

Sommige woningeigenaren zetten deze stappen zonder gemeentelijke ondersteuning, anderen maken wel graag gebruik van het gemeentelijk aanbod. Bovendien verschilt per situatie of een instrument passend is. Het college zet in op contact met bewoners en het koppelen van de wensen en behoeften van bewoners aan het juiste aanbod en de juiste stap. Soms is dit een subsidie of een lening, maar soms gaat het om het activeren van de VvE, het bespreken van een meerjaren duurzaam onderhoudsplan (MDOP), het bieden van procesbegeleiding bij besluitvorming of het verrichten van een energiescan.

Bij het verstrekken van subsidies, een middel om het doel te bereiken, is het gestelde doel altijd de beschikbaar gestelde middelen zo goed mogelijk te benutten en daarmee daadwerkelijk te verduurzamen en de positieve en activerende uitwerking op inwoners.

2. Als er een doel in 2019 is gesteld, is dat dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Het subsidiebedrag is in 2019 niet volledig uitgegeven. Hierbij moet worden vermeld dat de regeling die in 2019 actief was een looptijd heeft tot 31 december 2020.

3. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 1)

4. Welk doel is er in 2020 gesteld bij subsidieverstrekking voor dak- en vloerisolatie (bijv. x aantal daken, x aantal vloeren, x aantal subsidies)?

Zie het antwoord op vraag 1.

5. Als er in 2020 geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 4)

6. Hoe kan het zijn dat er 215 subsidies zijn verleend die in 2018 zijn aangevraagd?

Jaarlijks komt het voor dat een aantal subsidieaanvragen niet in hetzelfde jaar nog kunnen worden verleend. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Soms komt het voor dat een aanvraag nog niet kan worden afgehandeld, omdat de aanvraag van de bewoner niet compleet blijkt te zijn en de bewoner nog informatie moet aanleveren. Zo kunnen aanvragen vertraagd raken en pas in het volgende kalenderjaar worden vastgesteld en verleend. Het kan ook zijn dat aanvragen pas tegen het einde van het jaar worden ingediend, de vaststelling en subsidieverlening vindt dan rondom de jaarwisseling plaats. Dit kan dan ook in het nieuwe kalenderjaar vallen. Over het algemeen zien we altijd een toename in het aantal subsidieaanvragen voor dak- en vloerisolatie in het najaar. Ook in 2018 was dit het geval. Er wordt een 12-weken termijn gehanteerd voor afhandeling. Dit betekent dat de afhandeling van aanvragen uit het vierde kwartaal kunnen doorlopen tot in het volgende kalenderjaar.

In de Jaarrekening 2019 staat dat er 121 nieuwe subsidies voor het aanleggen van een groen dak zijn verleend en 25 subsidies die in 2018 werden aangevraagd.

7. Welk doel is er in 2019 gesteld bij het realiseren van groene daken (bijv. x aantal daken, x aantal m2, x aantal panden)?

Als doel is gesteld dat we ieder dak dat geschikt is voorzien van zonnepanelen, een groen dak of wit verven. Naast de subsidieregeling zetten we met het Puntensysteem groen- en natuurinclusief bouwen (RIS 301953) en de Nota Haagse hoogbouw: Eyeline en Skyline (RIS 298448) in op meer groene daken in Den Haag.

8. Als er een doel in 2019 is gesteld, is dat dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Ja. Het aantal groene daken in de stad is in 2019 toegenomen.

9. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 7)

10. Welk doel is er in 2020 gesteld bij het realiseren van groene daken (bijv. x aantal daken, x aantal m2, x aantal panden)?

Zie het antwoord op vraag 7.

11. Als er in 2020 geen doel is gesteld, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 9.

12. Hoe kan het zijn dat er 25 subsidies zijn verleend die in 2018 zijn aangevraagd?

Dit zijn aanvragen die in het laatste kwartaal van 2018 zijn aangevraagd, maar pas in 2019 in verleend.

13. Welke verklaring heeft het college voor het feit dat de subsidie bij lange na niet ten volle wordt benut?

De aanleg van een groen dak vraagt, zelfs met subsidie, om een stevige investering door eigenaren van panden. Dit blijkt in de praktijk eigenaren tegen te houden. Ook is in tegenstelling tot bijvoorbeeld zonnepanelen, de meerwaarde van een groen dak voor een eigenaar nog niet altijd duidelijk.

In de voortgangsbrief duurzaamheid is aangegeven dat bij rioolvervanging, nieuwbouw en gebiedsontwikkelingen afstromend schoon regenwater zoveel mogelijk in het gebied vastgehouden en benut wordt. In 2019 is 100.000 m2 verhard oppervlak van het riool afgekoppeld.

14. Welk doel is er in 2019 gesteld bij deze regeling (bijv. x aantal m2 af te koppelen oppervlakte)?

Bij de vaststelling van het Gemeentelijk Rioleringsplan 2015-2020 (RIS289287) en conform het gevraagde in motie ‘afkoppelen Hemelwater van het riool’ (RIS 291143) is de doelstelling voor het afkoppelen van verhard oppervlak van de riolering gesteld op 8 hectare (80.000 m2) per jaar.

15. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Zie ook het antwoord op vraag 14. Met een realisatie van 100.000m2 is de doelstelling ruim gehaald.

16. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 14.

17. Welk doel is er in 2020 gesteld voor deze regeling (bijv. x aantal m2 af te koppelen oppervlakte)?

Zie ook het antwoord op vraag 14. De doelstelling van 8 hectare geldt ook voor 2020.

Met 98 Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) zijn contacten geweest in het kader van het adviestraject voor energiemaatwerk. In 2019 stroomden er 36 Verenigingen van Eigenaren in (totaal 1.540 woningen) en 65 Verenigingen van Eigenaars uit (in totaal 3.398 woningen).

18. Welk doel is er in 2019 gesteld bij het leggen van contacten met Verenigingen van Eigenaars (VvE) (bijv. x aantal VvE’s, x aantal woningen, x aantal VvE’s dat het traject afrondt)?

Het doel is dat uiteindelijk iedere VvE een MDOP heeft en geen achterstallig onderhoud. In 2019 zijn we met circa 800 VvE’s in contact geweest, hiervan zijn we voor een deel in contact geweest over het energiemaatwerk traject. Jaarlijks streven we er naar om zo’n 60 energiemaatwerktrajecten te starten met VvE’s. Hierbij zijn we gebonden aan zowel het beschikbare budget voor deze trajecten als de beschikbare capaciteit voor de begeleiding van VvE’s.

19. Als er een doel in 2019 is gesteld, is dat dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Het aantal in gang gezette energiemaatwerktrajecten lag lager dan het aantal waar naar werd gestreefd. De belangrijkste reden hiervoor is dat een goede nazorg bij veel van de trajecten meer tijd (en dus capaciteit) vroeg dan verwacht, daarom is ervoor gekozen om het actief aanbieden van de maatwerkscan wat te temporiseren.

20. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 18)

21. Welk doel is er in 2020 gesteld bij het leggen van contacten met VvE’s (bijv. x aantal VvE’s, x aantal woningen, x aantal VvE’s dat het traject afrondt)?

Zie antwoord op vraag 1

22. Als er in 2020 geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op de vragen 21 en 1)

Er zijn 375 energiescans uitgevoerd voor grondgebonden woningen en kleine Verenigingen van Eigenaars.

23. Welk doel is er in 2019 gesteld bij uitvoeren van energiescans voor grondgebonden woningen en kleine VvE’s (bijv. x aantal woningen)?

In 2019 werd als doel gesteld om zoveel mogelijk woningeigenaren die wilden met een energiescan te ondersteunen.

24. Als er een doel in 2019 is gesteld, is dat dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Ja. Alle woningeigenaren die met de adviseurs van Hou van je Huis in contact waren en waarvoor de energiescan een passend instrument was, hebben een energiescan kunnen krijgen. Indien een energiescan niet de meest logische stap bleek te zijn, werden woningeigenaren op weg geholpen naar een andere dienst of een ander product.

Het college streeft ernaar om zoveel mogelijk woningeigenaren op weg te helpen naar een toekomstbestendige woning. De gestelde ambitie is om in deze collegeperiode 25.000 – 30.000 woningen klaar te maken voor de energietransitie. Het college ziet de inzet van subsidies en andere instrumenten als een middel dat bijdraagt aan het behalen van deze doelstelling en als één stap die gezien moet worden in het bredere plaatje van het werken aan een toekomstbestendige woning. Sommige woningeigenaren zetten deze stappen zonder gemeentelijke ondersteuning, anderen maken wel graag gebruik van het gemeentelijk aanbod. Bovendien verschilt per situatie of een instrument passend is. Het college zet in op contact met bewoners en het koppelen van de wensen en behoeften van bewoners aan het juiste aanbod en de juiste stap. Soms is dit een subsidie of een lening, maar soms gaat het om het activeren van de VvE, het bespreken van een MDOP, het bieden van procesbegeleiding bij besluitvorming of het verrichten van een energiescan.

25. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 23)

26. Welk doel is er in 2020 gesteld bij het uitvoeren van energiescans voor grondgebonden woningen en kleine VvE’s (bijv. x aantal woningen)?

Het college streeft ernaar om in 2020 bij minimaal 100 huishoudens een energiescan te verrichten.

27. Vindt het college 375 energiescans per jaar veel op een totaal van meer dan 50.000 grondgebonden woningen in Den Haag?

De energietransitie is de grootste uitdaging na de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Het college is trots op iedere bewoner die aan de slag gaat met verduurzaming en op de vele bewonersinitiatieven in de stad die bezig zijn om stappen te zetten met verduurzaming van de woningen in de stad.

Er zijn 8 leningen aangevraagd uit het VvE-Duurzaamheidsfonds (totaal 30 appartementen).

28. Welk doel is er in 2019 gesteld voor het VvE-Duurzaamheidsfonds (bijv. x aantal leningen, x aantal woningen, x aantal labelstappen, x aantal tot CO2-reductie)?

In 2019 was de ambitie het verstrekken van minstens 20 leningen voor een totaalbedrag van €1 miljoen.

29. Als er een doel in 2019 is gesteld, is dat dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Nee, dit doel is niet gehaald. De verklaring hiervoor ligt met name in het besluitvormingsproces dat een lange looptijd heeft. We nemen een VvE mee van intakegesprek tot het investeringsbesluit en de daadwerkelijke aanvraag van de lening. Dit proces vraagt voor een langere tijd inspanning van een of meerdere leden binnen een VvE. Daarnaast is deze vorm van financieren voor VvE’s relatief nieuw; ook het Nationaal Energiebespaarfonds (inmiddels het Warmtefonds) heeft in de eerste jaren slechts een beperkt aantal aanvragen ontvangen.

30. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 28.

31. Welk doel is er in 2020 gesteld voor het VvE-Duurzaamheidsfonds (bijv. x aantal leningen, x aantal woningen, x aantal labelstappen, x aantal tot CO2-reductie)?

Voor 2020 is het doel om minstens 10 leningen te verstrekken.

32. Vindt het college 8 leningen per jaar veel op het totaalaantal VvE’s?

Het VvE Duurzaamheidsfonds is een relatief nieuwe vorm van financieren, richt zich op een doelgroep waarbij collectieve besluitvorming noodzakelijk is en stelt een aantal randvoorwaarden waar de VvE aan moet voldoen voor het in aanmerking komt. Zo moet de VvE minimaal 1 jaar actief zijn en de administratie op orde hebben, en moet de VvE een meerjaren onderhoudsprogramma hebben opgesteld. Trajecten met geïnteresseerde VvE’s kosten daarom ook behoorlijk wat tijd van intake tot aan aanvraag, en er blijven – zoals bij alle besluitvormingstrajecten – veel kansen gedurende het proces om tussentijds af te haken. In Den Haag verstrekte het VvE Duurzaamheidsfonds in 2019 8 leningen. Om dit in perspectief te plaatsen: het Nationaal Energiebespaarfonds (inmiddels het Warmtefonds) verstrekte over heel Nederland in 2019 aan 66 VvE’s een lening. VvE’s zijn een complexe doelgroep, nog niet iedere VvE wil met verduurzaming aan de slag en niet voor elke VvE is een lening uit het Duurzaamheidsfonds een passend instrument. Met het brede aanbod dat vanuit de Hou van je Huis informatiepunten aan appartementseigenaren wordt geboden, helpt de gemeente VvE’s op weg met het toekomstbestendig maken van het pand. Dit leidt naar verwachting in de toekomst tot een groeiende interesse in het aanbod van het VvE Duurzaamheidsfonds.

Bij circa 400 huishoudens zijn kleine maatregelen geïnstalleerd in het kader van de inzet van het mobiele informatiepunt van ‘Hou van je Huis’, het verstrekken van de energiebespaarbox aan moeilijk bereikbare inwoners en de winterklaaracties.

33. Welk doel is er in 2019 gesteld bij het verstrekken van de energiebespaarbox (bijv. x aantal huishoudens), het installeren van kleine maatregelen (bijv. x aantal woningen) en de winterklaaracties (bijv. x aantal woningen)?

Voor 2019 werd als doel gesteld om gekoppeld aan de inzet van het mobiele informatiepunt van Hou van je Huis en de winterklaaracties bij zoveel mogelijk huishoudens energiebesparende maatregelen te installeren. Daarnaast werden er in het najaar van 2019 bijeenkomsten over energiebesparing georganiseerd en energiebesparende maatregelen geïnstalleerd met betrokkenheid van Stichting AardeWerk bij huishoudens die over het algemeen moeilijker te bereiken zijn. Het doel was om hier 100 huishoudens mee te bereiken. Ten slotte werden er in het kader van algemene besparingen op vaste lasten energiebespaarboxen uitgegeven aan Ooievaarspashouders. Dit vond plaats in samenwerking met Schroeder van der Kolk. Voor deze doelgroep was budget beschikbaar voor ruim duizend energiebespaarboxen.

34. Als er doelen in 2019 zijn gesteld, zijn die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Ja. Voor de Ooievaarspashouders zijn alle beschikbare middelen ingezet. Daarnaast hebben alle bewoners die zich naar aanleiding van de acties van Hou van je Huis hebben aangemeld voor de installatie van energiebesparende maatregelen hebben een huisbezoek gehad en heeft Stichting AardeWerk 112 huishoudens op weg geholpen met energiebesparing.

35. Als er geen doelen zijn gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 33)

36. Welke doelen zijn er in 2020 gesteld bij het verstrekken van de energiebespaarbox (bijv. x aantal huishoudens), het installeren van kleine maatregelen (bijv. x aantal woningen) en de winterklaaracties (bijv. x aantal woningen)?

In 2020 streven we ernaar om in het kader van de Regeling Reductie Energieverbruik bij ten minste 8.000 huishoudens energiebesparende maatregelen aan te brengen. Indien we deze maatregelen installeren bij woningeigenaren, wijzen we altijd op de gemeentelijke ondersteuning bij woningverduurzaming en kijken we of zij interesse hebben in het nemen van verdere stappen op het vlak van energiebesparing. We promoten dit aanbod vanuit de (mobiele) Hou van je Huis informatiepunten en stellen het installeren van energiebesparende maatregelen centraal tijdens de winterklaaracties die we samen met woningcorporaties organiseren.

Naast initiatief voor maatregelen als gevolg van deze activiteiten van de gemeente nemen veel inwoners op eigen initiatief maatregelen.

Volgens Motivaction (‘Nieuwe energie voor Den Haag’, 2020) heeft in totaal 86% van de Haagse huishoudens LED-verlichting en heeft 59% tochtstrips bevestigd. 44% heeft isolatieglas en 27% beschikt over een energiezuinige CV-ketel. 20% van de huishoudens heeft de woning geïsoleerd door middel van spouwmuur-, dak- en/of vloerisolatie.

37. Vindt het college energiebesparingsboxen, winterklaaracties en het installeren van kleine maatregelen bij 400 huishoudens per jaar veel op een totaal van meer dan 260.000 huishoudens in Den Haag?

Het college is blij met iedere bewoner die aan de slag gaat met energiebesparing, op eigen initiatief of met hulp van de gemeente. De energiebesparende maatregelen die door de gemeente Den Haag worden aangeboden, kunnen hierbij helpen en ondersteunen bij bewustwording over energieverbruik. Bovendien kan het voor eigenaren een opmaat zijn tot het nemen van verdere maatregelen. Het college zet in op het vergroten van het aantal huishoudens waarbij energiebesparende maatregelen wordt geïnstalleerd.

Naast de 400 huishoudens die vanuit Hou van je Huis zijn geholpen met energiebesparende maatregelen, zijn ook 1.300 huishoudens met een Ooievaarspas voorzien van een energiebespaarbox met passend advies.

In 2019 zijn 56 energiescans uitgevoerd voor kleine bedrijfspanden.

38. Welk doel is er in 2019 gesteld voor het uitvoeren van energiescans voor kleine bedrijfspanden (bijv. x aantal panden)?

Voor 2019 is hiervoor geen specifiek doel gesteld. Het doel is niet zoveel mogelijk scans uitgeven. Het doel is, ondernemers met vragen over energie besparen, inzicht bieden in de mogelijkheden. Een gemiddelde activatiegraad van ruim 60% bevestigt dat we daarin slagen. Momenteel hebben 46 (van de 56) gescande bedrijven samen al € 455.000 geïnvesteerd en 359 ton CO2 bespaard. Zij kochten voornamelijk LED verlichting, isolatiematerialen en zonnepanelen. De voorlopige activatiegraad over 2019 komt daarmee op 82%

Sinds 2015 biedt de gemeente energie-quickscans aan Haagse bedrijven aan. Dit is een middel om kleine ondernemers (voornamelijk in de retail & horeca) inzicht te geven in hun huidige energieverbruik en de kansen & mogelijkheden voor besparingsmaatregelen. Inmiddels hebben circa 650 ondernemers een scan afgenomen. Van 2015 tot 2018 investeerden gemiddeld 63% van hen, binnen een jaar na het ontvangen van een scan, in energiebesparende maatregelen. De energiescan is overigens niet de enige manier waarop we handelingsperspectief bieden. Het is 1 van de tools die we inzetten.

39. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 38.

40. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 38).

41. Welk doel is er in 2020 gesteld voor het uitvoeren van energiescans voor kleine bedrijfspanden (bijv. x aantal panden)?

We zijn tevreden over de resultaten afgelopen jaren en gaan dus op dezelfde voet door met het uitgeven van scans. Al blijkt dit lastig in tijden van Corona. Met name de doelgroep voor de scans (horeca & retail) is zwaar getroffen en kampt met fors omzetverlies, onzekerheden voor de toekomst en faillissementen. In Q4 lanceren we wel een social media campagne (Werk aan de Winkel) om de scans nog eens extra bij de doelgroep onder de aandacht te brengen.

In 2019 is de gemeente gestart met het project ‘Van het kookgas af’, samen met Stedin. Dit vloeit voort uit een intentieverklaring tussen Stedin en de gemeente. Concreet: aan de Medemblik-Heiloostraat worden 228 woningen en 3 buurthuizen duurzaam gerenoveerd en van het kookgas afgehaald, samen met Vestia, Stedin en Eneco.

42. Welk doel is er in 2019 gesteld bij het project ‘Van het kookgas af’ (bijv. x aantal woningen, x aantal buurthuizen)?

In de intentieverklaring met Stedin - die begin 2019 is afgesloten – wordt genoemd:
“In de gemeente Den Haag zijn circa 5000 huishoudens die de aardgasaansluiting alleen gebruiken om te koken. Uit een recente pilot van Stedin is gebleken dat voor deze doelgroep een positieve businesscase bestaat om over te stappen naar koken op inductie. De maatschappelijke businesscase is vaak interessanter wanneer door een collectieve overstap naar inductie een aardgasnet niet vervangen hoeft te worden.

Partijen maken de overstap van kookgas naar inductie in samenwerking mogelijk.

Partijen starten in 2019 een gezamenlijke project waardoor in het 4e kwartaal van 2019 de eerste 1000 bewoners/eigenaren een aantrekkelijk aanbod krijgen om in collectief over te stappen naar koken op inductie.”

Wat buurthuizen betreft zijn in 2019 vooraf geen doelstellingen benoemd. Door onze contacten met buurthuizen en andere partijen, bleek dit een kansrijke doelgroep te zijn. In het najaar van 2019 hebben 3 buurthuizen met hulp van gemeente Den Haag de overstap naar inductiekoken gemaakt.

43. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

De gemeente Den Haag heeft in samenwerking met Stedin een generiek aanbod gedaan aan de drie grootste woningcorporaties in Den Haag (Staedion, Vestia en Haagwonen). Daarmee hebben deze eigenaren voor 1000 woningen een aantrekkelijk aanbod gekregen om over te stappen naar koken op inductie. De eigenaren zijn voor alle 1000 woningen op het aanbod ingegaan.

44. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 43).

45. Welk doel is er in 2020 gesteld bij het project ‘Van kookgas af’ (bijv. x aantal woningen, x aantal buurthuizen)?

In 2020 is het doel gesteld om te streven naar 2000 woningen die overgaan op gasloos koken. Aanvullend is de inzet om 20 scholen en/of bedrijven over te laten gaan op gasloos koken. Voor buurthuizen is het doel gesteld om nog eens 7 buurthuizen van het kookgas af te krijgen.

Het programma voor het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed bedroeg in 2019 36 panden, hiervan zijn er in 2019 20 gerealiseerd.

46. Welk doel is er in 2019 gesteld bij het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed (bijv. x aantal panden, x aantal vierkante meter, x aantal ton CO2-reductie)?

In het Coalitieakkoord 2019 – 2022 is opgenomen dat de ambitie van het College is dat de helft van het gemeentelijk vastgoed dat wij zelf gebruiken (nagenoeg) energieneutraal is in deze coalitieperiode. Voor de verduurzaming van specifiek (gemeentelijke) sportaccommodaties wordt vanuit de Enecomiddelen een eenmalige duurzaamheidsimpuls beschikbaar gesteld. In de Voortgangsbrief Duurzaamheid 2019 is daarbij aangegeven dat we besparen op ons eigen energiegebruik door ons eigen vastgoed beter te isoleren en te verduurzamen, en dat ieder geschikt dak van gemeentelijke panden zonnepanelen, een groen dak of witte dakbedekking krijgt.

47. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Voor 36 panden zijn verduurzamingsmaatregelen uitgevoerd of gestart in 2019. De werkzaamheden in 20 panden zijn afgerond. In 16 panden zijn de werkzaamheden in 2019 gestart. Die worden in 2020 afgerond.

48. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 47).

49. Welk doel is er in 2020 gesteld bij het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed (bijv. x aantal panden, x aantal vierkante meter, x aantal tot CO2-reductie)?

Zie vraag 46. Er zijn in 2020 43 nieuwe panden in voorbereiding genomen.

In 2019 is, net als in 2018, door de gemeente SDE-subsidie aangevraagd en toegekend voor de plaatsing van zonnepanelen op daken van gemeentelijk panden. In dat kader zijn in 2019 op zes gemeentelijke panden in totaal circa 2.100 PV-panelen geplaatst. Eind 2019 heeft de gemeente opnieuw SDE-subsidie aangevraagd en toegekend gekregen voor de plaatsing van PV-panelen op daken van vier gemeentelijke panden. Deze vier aanvragen omvat circa 2.450 PV-panelen.

50. Welk doel is er in 2019 gesteld bij het aanvragen van SDE-subsidies ten behoeve van het plaatsen van zonnepanelen (bijv. x aantal panden, x aantal PV-panelen, x aantal opgewekte MWh)?

Als doel is gesteld dat we ieder dak, waar mogelijk, voorzien van zonnepanelen, een groen dak of wit verven. Het gebruik en aanvragen van SDE+ en SDE++ subsidie ten behoeve van het plaatsen van PV panelen is een van de middelen om het doel, het gemeentelijk vastgoed verduurzamen, te bereiken. Om de vastgoedportefeuille van de gemeente te verduurzamen, wordt er per gebouw gekeken naar de mogelijkheden om verduurzaming te realiseren waarbij onder andere het energielabel en onderhoud worden meegenomen in het proces. Uiteraard worden de mogelijkheden voor PV panelen beoordeeld. In 2019 is er geen kwantitatief doel gesteld met betrekking tot een aantal SDE aanvragen op gemeentelijk vastgoed an sich maar als gekozen wordt voor PV wordt de eventuele geschiktheid voor een SDE++ subsidie bekeken en aangevraagd waar mogelijk.

Het plaatsen van PV panelen kan echter ook via een energiecorporatie en soms krijgen klimaatadaptieve maatregelen de voorkeur, zoals bijvoorbeeld een groen of wit dak.

51. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 50.

52. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Zoals benoemd in het antwoord in vraag 50 is de SDE++ subsidie een middel om gemeentelijk vastgoed te verduurzamen.

Naast het verduurzamen van eigen vastgoed met behulp van onder andere SDE++ subsidie, wordt het gebruik en aanvragen van deze subsidie ook gestimuleerd bij andere partijen. Hiervoor loopt het project Solar City Den Haag dat de aanvraag van SDE++ subsidies stimuleert bij ondernemers. In dit project ligt de focus op het informeren, enthousiasmeren en ontzorgen van de Haagse ondernemer bij het aanvragen van een SDE++ subsidie.

53. Welk doel is er in 2020 gesteld bij het aanvragen van SDE-subsidies ten behoeve van het plaatsen van zonnepanelen (bijv. x aantal panden, x aantal PV-panelen, x aantal opgewekte MWh)?

Zie het antwoord op vraag 50.

In 2019 zijn 3.300 armaturen van de openbare verlichting voorzien van LED.

54. Welk doel is er in 2019 gesteld voor vervanging van armaturen (bijv. x aantal armaturen, x energiebesparing, x aantal ton CO2-reductie)?

In de begroting 2019 is opgenomen dat er in 2019 circa 1.400 armaturen uitgerust zouden worden met ledverlichting.

55. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Er zijn 3300 armaturen vervangen door led armaturen. Dit is meer dan het dubbele dan de doelstelling.

56. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 54).

57. Welk doel is er in 2020 gesteld voor vervanging van armaturen (bijv x aantal armaturen, x energiebesparing, x aantal ton CO2-reductie)?

In de programmabegroting 2020 is wederom de vervanging van 1400 armaturen voor ledverlichting opgenomen.

In 2019 heeft de gemeente een subsidieregeling cofinanciering energiebesparende maatregelen en groenblauwe schoolpleinen geopend. Vier scholen hebben hier gebruik van gemaakt.

58. Welk doel is er in 2019 gesteld bij deze regeling (bijv. x aantal panden, x aantal ton CO2- reductie)?

Er is geen officieel jaarlijks doel, uitgedrukt indicatoren als in de vraag geformuleerde voorbeelden, gesteld. Dit omdat mogelijke indicatoren als het aantal panden, het aantal m2, het aantal labelstappen en het aantal ton CO2-reductie al heel snel een vertekend beeld geven.

Deze subsidie is er op gericht om schoolbesturen bestaande schoolgebouwen richting energieneutraliteit te laten brengen. Voor deze subsidie komen daarom vooral relatief jonge schoolgebouwen in aanmerking, die de komende jaren nog niet vervangen zullen worden. Deze schoolgebouwen hebben vaak een wat beter energielabel. Dat betekent dat er niet alleen maatregelen aan schoolgebouwen met een laag energielabel met een grote CO2-reductie per geïnvesteerde euro (laaghangend fruit) gerealiseerd moeten worden, maar schoolbesturen juist ook verleid moeten worden om de moeilijkere en relatief kostbare stappen te maken van een gebouw met een hoger energielabel naar een gasloos en (bijna) energieneutraal schoolgebouw. Projecten in de laatste categorie zouden op vrijwel alle voor de hand liggende indicatoren op papier relatief weinig resultaat opleveren.

Bij het opstellen van de regeling is er globaal van uitgegaan dat er over meerdere jaren bij een jaarlijks subsidieplafond van € 3 miljoen gemiddeld bij zo’n 30.000 m2 bvo aan schoolgebouwen per jaar energiebesparende maatregelen vergelijkbaar met 3 energielabelsprongen gemaakt kunnen worden (zie RIS 298832), maar zoals hierboven beschreven kan het resultaat per jaar hier sterk van afwijken en doet dit onvoldoende recht aan projecten waarbij het schoolgebouw in de beginsituatie al een redelijk energielabel heeft.

59. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

In 2019 zijn subsidieaanvragen ingediend voor ruim €1,9 miljoen. Hiervoor zullen bij bijna 23.000 m2 bvo maatregelen getroffen worden met als resultaat een verbetering van energieprestaties met gemiddeld ruim 3 energielabelsprongen. Ter nuancering van dit resultaat, zie het antwoord op vraag 58.

60. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 58).

61. Welk doel is er in 2020 gesteld voor deze regeling (bijv. x aantal panden, x aantal ton CO2-reductie)?

Ook voor 2020 is geen officieel jaarlijks doel gesteld voor deze regeling.

Vijfentwintig strandpaviljoens hebben in 2019 een (individuele) duurzaamheidsscan gehad.

62. Welk doel is er in 2019 gesteld voor deze scans (bijv. x aantal paviljoens, x aantal ton CO2-reductie)?

In 2019 is de gemeente gestart met een duurzaamheidskring voor Haagse strandpaviljoens. Zo’n kring is een manier om ondernemers te ondersteunen bij het verduurzamen van hun bedrijfsvoering. Hij is er voor & door ondernemers en iedere deelnemer doet mee naar eigen inzicht en kunnen. Als gemeente kunnen en willen we geen maatregelen afdwingen. Wel bieden we inzicht en faciliteren we kennisdeling en onderlinge samenwerking.

De duurzaamheidsscan die vijfentwintig paviljoenhouders in 2019 afnamen is een 0-meting op twaalf duurzaamheidsthema’s. Hij geeft inzicht in de huidige stand van zaken en kansen & mogelijkheden op het gebied van duurzaamheid. Er wordt nadrukkelijk niet alleen naar energieverbruik/ CO2-uitstoot gekeken, maar bijvoorbeeld ook naar waterverbruik, afvalscheiding, verantwoord inkopen, een duurzame menukaart en sociaal ondernemen.

De individuele paviljoens kunnen met de tips uit de scan aan de slag. Tegelijk organiseren we collectieve kennisbijeenkomsten en projecten rond de thema’s die bij alle paviljoens spelen. Een voorbeeld hiervan is ons Plastic Vrij Terras project, waarin (in 2019) veertien paviljoens gezamenlijk optrokken.

63. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

De duurzaamheidskring voor Haagse strandpaviljoens is in 2019 gestart. Hoe onze waaier van ondersteuningsproducten (waaronder deze scans) ontvangen zou worden is een pilot.

Er was budget voor twintig scans gereserveerd. Vijfentwintig enthousiaste deelnemers (op een totaal van zeventig Haagse paviljoenhouders) is daarmee dus boven verwachting.

64. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Het doel van de duurzaamheidskring is strandpaviljoens ondersteunen bij verduurzaming. Dit doen we op verschillende manieren. Het aanbieden van de scan is slechts één methode. Deelnemers aan de kring kiezen zelf de methode die het beste bij hun eigen duurzaamheidsvragen past.

65. Welk doel is er in 2020 gesteld voor deze scans (bijv. x aantal paviljoens, x aantal ton CO2- reductie)?

Ons doel is niet zoveel mogelijk scans uitgeven. Ons doel is paviljoenhouders ondersteunen bij verduurzaming.

Uit de scans in 2019 bleek welke onderdelen van de bedrijfsvoering deze specifieke vijfentwintig paviljoens nog moesten verduurzamen om voor een GreenKey in aanmerking te komen. Tien (van de vijfentwintig) gescande bedrijven hebben deze aanpassingen in 2020 uitgevoerd en het internationale duurzaamheidskeurmerk voor de hospitality sector ontvangen. Hiermee komt het totaal aantal Haagse paviljoens met een GreenKey op achttien; waarmee Den Haag nu de status van “meest duurzame strand van Nederland” heeft.

Door de uitbraak van Corona heeft de sector een zwaar jaar. Zij kampt -meer nog dan jaarrond horeca- met omzetverlies, gedwongen aanpassingen in de bedrijfsvoering, onzekerheid over de toekomst en faillissementen. Dit zal onherroepelijk invloed op hun investeringsruimte voor duurzaamheidsmaatregelen hebben.

Met zestien evenementenorganisaties is in 2019 gesproken over duurzaamheid via kringen.

66. Welk doel is er in 2019 gesteld voor deze duurzaamheidskringen (bijv. x aantal bijeenkomsten, x aantal deelnemers, x aantal ton CO2-reductie)?

Een duurzaamheidskring is een manier om ondernemers te ondersteunen bij het verduurzamen van hun bedrijfsvoering. Hij is er voor & door ondernemers en iedere deelnemer doet mee naar eigen inzicht en kunnen. De gemeente biedt inzicht en faciliteert kennisdeling en onderlinge samenwerking. De duurzaamheidskring voor Haagse Evenementen & Festivals is in het vierde kwartaal van 2019 van start gegaan. In 2019 zijn er twee bijeenkomsten geweest. De eerste was een wervingsbijeenkomst voor alle Haagse evenementen, de tweede een startbijeenkomst met de veertien evenementenorganisatoren die zich aan dit driejarige traject hebben gecommitteerd.

67. Als er een doel in 2019 is gesteld, is die dan gehaald? Zo neen, waarom niet?

Onze ambitie was minimaal tien deelnemende evenementenorganisatoren, dit zijn er twaalf geworden. Onder hen de organisatoren van bijna alle grote Haagse evenementen. Deelnemers geven aan blij te zijn met de kring. Ze worstelen allemaal individueel met verduurzamingsvraagstukken en zien kansen & mogelijkheden in samenwerking. De inhoudelijke sessies geven hen handvatten om bewuster en beter geïnformeerd met verduurzaming aan de slag te gaan.

68. Als er geen doel is gesteld, waarom niet?

Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 67).

69. Welk doel is er in 2020 gesteld voor deze duurzaamheidskringen (bijv. x aantal bijeenkomsten, x aantal deelnemers, x aantal ton CO2-reductie)?

De deelnemende organisatoren hebben zich voor drie jaar gecommitteerd. In 2020 zijn we begonnen met het in kaart brengen van de milieubelasting per festival. Op basis van deze nulmeting zijn vervolgens de individuele kansen en mogelijkheden voor concrete verduurzamingsmaatregelen benoemd. Aansluitend is een start gemaakt met een gezamenlijk strategiedocument. Helaas brak toen Corona uit, waardoor per direct de hele branche in zwaar weer terecht kwam en alle festivals werden afgelast.

Ook in deze moeilijke periode blijven de deelnemers echter aandacht voor de toekomst houden. Er wordt ook nu gesproken over ambities op de thema’s afval, water, brandstof/energie en vervoer. Aansluitend zal hiervan per festival een concreet Plan van Aanpak worden gemaakt. Implementeren kan pas na Corona.

Het college van burgemeester en wethouders,

de secretaris,	de burgemeester,
Ilma Merx	Jan van Zanen