Bijdrage Brief burge­meester Eerste reactie demon­straties 11 maart 2023

Voorzitter,

Chaos. Dat is het woord wat het beste het optreden van de burgemeester bij de XR-demonstratie beschrijft. Aan de ene kant vooraf intimiderend optreden, dan uren laten gebeuren en vervolgens het waterkanon inzetten. De burger mag van de overheid proportioneel, maar ook consistent optreden verwachten. Dat was dit keer niet het geval.

Ik wil daarbij aangeven dat de Partij voor de Dieren ziet dat de politie een zware kluif had aan de twee demonstraties op zaterdag. En dat keuzes die de burgemeester en politie moeten maken soms moeilijk zijn. De politie heeft ondercapaciteit en toch kon zij over het algemeen professioneel optreden. Ik begreep ook dat toen groepen de XR-demonstratie wilden verstoren de politie goed ingreep.

Maar wat ons betreft moeten er punten duidelijk anders. Ik zal ingaan op drie tijdvakken: voor, tijdens en na de inzet van het waterkanon.

Allereerst, vindt mijn fractie het bizar dat de burgemeester de solidariteitsdemonstratie die hij vorige keer faciliteerde nu opeens onmogelijk had gemaakt. Een dag nadat hij in de raad uitstraalde dat de lijn rond faciliteren niet zou veranderen schermt hij de tunnelbak van de A12 de avond ervoor af, zodat niks meer te zien is en de solidariteitsdemonstratie op die manier nutteloos is. Waarom deed hij dit? In de nieuwe brief zegt hij opeens dat er bij de solidariteitsdemonstratie gevaar was; iets wat niet eerder werd gezegd. In het pers werd nog geroepen dat het was afgeschermd om te voorkomen dat eten naar beneden werd gegooid. Waarom verandert de burgemeester steeds van verhaal?

Ook twee waterkanonnen stonden bij de solidariteitsdemonstratie klaar; enorm intimiderend. Zo dwong hij de solidariteitsdemonstratie om verderop naar het Malieveld en Koekamp te lopen. En daar werd direct gedreigd om het waterkanon te gebruiken. Waarom treedt hij zo het demonstratierecht met voeten? Waarom meteen zo’n zwaar middel inzetten?

Ondanks alle politie-inzet, met ME, waterkanonnen en politiepaarden werd toch de A12 afgesloten. Toen ontstond snel een gemoedelijke en rustige sfeer. Dit ging uren door. Er werd niet gevorderd of aangehouden.

Om 17u ging de burgemeester van niets vol in de escalatiemodus. Drie waterkanonnen werden ingezet en overal werd op gespoten. Waarom? Waarom niet gewoon zoals vorige keer mensen individueel someren en dan tot aanhouding overgaan? Waarom werd geen onderscheid gemaakt tussen omstanders die in het bos stonden en mensen op de A12? We zagen beelden van mensen die hun hond uitlieten in het bos die ook de volle laag kregen. Waarom was er opeens totale anarchie? Is een waterkanon ooit eerder bewust in Nederland ingezet op geweldloze demonstranten? Hoe verhoudt dat zich tot de vastgestelde escallatieregels?

Voorzitter, nadat de burgemeester klaar was met zijn machtsvertoon zaten de demonstranten er nog; weliswaar doorweekt. En toen keerde de rust en redelijkheid terug. Mensen werden professioneel aangehouden en afgevoerd. Waarom was hier niet eerder mee begonnen? Wat was nou de toegevoegde waarde van dat waterkanon?

Voorzitter, er werd chaos gecreëerd met de waterkanonnen, maar waarvoor? We hadden de Duitse waterkanonnen hierheen gehaald; dus dan kunnen we ze toch beter gebruiken. Was dat het idee? Wat de Partij voor de Dieren betreft zet je geen waterkanon in tegen vreedzame mensen. Het meest cynische is nog wel dat de burgemeester kiest om mensen koud te maken met de hoop dat ze onderkoeld raken en dan even een tentje opzet zodat ze medische hulp kunnen krijgen. Vindt de burgemeester oprecht dat dit bij een stad van vrede en recht hoort? En waarom die hulp alleen aanbieden aan mensen die niet zijn aangehouden? Waarom in de media roepen dat mensen worden geholpen bij onderkoeling en dat niet aan aangehouden mensen aanbieden?

Voorzitter, het optreden van de burgemeester hoort altijd proportioneel te zijn; wellicht staarde hij zich teveel blind op de geleende Duitse waterkanonnen toen zijn blinddoek afzakte. Mijn fractie hoopt dat het niet meer gebeurt.