Bijdrage Eind­rapport Enquê­te­com­missie Amare

Voorzitter,

Hartelijk dank aan de onderzoekscommissie voor het vele werk dat in dit onderzoek heeft gezeten. De Partij voor de Dieren ziet echt hoe veel aandacht en zorg er in dit rapport is gestoken, onze complimenten.

Dit onderzoek geeft inzicht in een aaneenschakeling van list, bedrog en incompetentie. Met complete tunnelvisie is een gebouw neergezet zonder oog voor het maatschappelijk doel of voor de risico’s. Er was geen ruimte voor tegengeluid van de ambtenaren of van de gemeenteraad. Wat dat betreft is het eindrapport ontluisterend. De Partij voor de Dieren kan zich ook helemaal vinden in de helder omschreven aanbevelingen.

De Partij voor de Dieren heeft vragen over vier punten: het doel van Amare, de rol van het college, de rol van de raad en de toekomst van Amare.

Allereerst het doel. Er werd gestuurd op een groot prestigeproject, maar het doel van een sterkere culturele sector werd niet voor ogen gehouden. Terwijl met dit prestigegebouw de kosten maar bleven stijgen, bleven de echte structurele investeringen in cultuur achter. Hoe KAN toch het doel van een investering zo compleet uit zicht verdwijnen? Heeft de enquêtecommissie daar ideeën bij? Hoe kan in de toekomst worden voorkomen dat een gebouw neerzetten het doel wordt, maar de reden waarom secundair is? Denkt de commissie dat dit vooral bij grote bouwprojecten het geval is, of zijn er ook andere soorten projecten waar we extra scherp op moeten zijn? En heeft de commissie misschien praktische tips om dit in de toekomst te voorkomen?

Dan de rol van het college. Het is op vele momenten niet gelukt om fatsoenlijke tegenkracht te organiseren binnen het college en ambtelijke organisatie. Waarom was dit in dit project zo moeilijk? Hoe voorkom je dat er geen handrem meer is op een rijdende trein die een ravijn nadert? Heeft de commissie nagedacht over hoe te voorkomen dat er eigenlijk op de belangrijke besluitvormingsmomenten geen weg meer terug is?

Dan de raad. Deze is keer op keer misleid; gigantische risico’s en budgetoverschrijdingen werden onder de pet gehouden. Het gaat bijvoorbeeld over de sponsoring, de exploitatieramingen en de positie van het conservatorium (KC). Wat vindt de onderzoekscommissie dat dit zegt over de bestuurscultuur? Is de onderzoekscommissie het met ons eens dat dit onacceptabel is? De commissie concludeert verder dat de raad niet op een integrale wijze is geïnformeerd. Eigenlijk tekende de raad bij het kruisje, maar had geen idee wat dat betekende. De Partij voor de Dieren is het eens dat boekhoudkundige principes geen belemmering mogen zijn voor een integrale informatievoorziening aan de raad. Betekent dat niet dat gewoon bij elk voorstel van het college los van hoe het in de begroting wordt verwerkt moet staan wat de totale kosten zijn? Moeten we dit gegeven niet gewoon stevig verankeren? Hoe zetten we deze belangrijke aanbeveling om in praktische maatregelen?

Tegelijkertijd moet de raad zichzelf ook diep in de spiegel aankijken. Want op het moment van besluitvorming wist elk weldenkend mens dat dit project een bodemloze put zou worden. Alleen coalitie-discipline voorkwam dat raadsleden hierop acteerden. Dit gebeurde in 2014 met de bouw en daarna met de package deal in 2018. Dat wethouders al contracten tekenden voordat de raad akkoord was zegt genoeg. De raad werd verwacht te tekenen bij het kruisje en liet dat gebeuren. Mijn fractie is benieuwd hoe die fracties daar nu op terugkijken. Hoe wordt voorkomen dat de prestige en druk van wethouders zorgt dat de raad zijn rol niet pakt en de stad uiteindelijk de rekening betaalt? Ik hoop dat de fracties die dit hebben laten gebeuren hier nog op terugkomen in hun bijdrage.

Dan vooruitkijkend. De gemeente overschatte zichzelf duidelijk en Amare zit nu met een te lege culturele programmering. Echter, dat er een gebouw staat moet niet leidend zijn in alle keuzes die we nu maken. We vervallen dan weer in de fouten uit het verleden. Er moet een breder debat komen, samen met mensen uit de culturele sector over de culturele invulling en het maatschappelijk doel. Wat willen we en hoe past Amare erbij? Hoe zorgen we dat dit integrale debat plaatsvindt, vraag ik aan de commissie? Ziet de commissie bijvoorbeeld iets in de mogelijkheid om samenwerking met lokale culturele instellingen te gebruiken om Amare weer op stoom te krijgen?

We vinden het nu te vroeg om te spreken over extra geld en al helemaal de bedragen die in het onderzoeksrapport worden genoemd. Gesproken wordt over bijna 4 miljoen extra per jaar. Dit lijkt ons niet verstandig gegeven de vele andere tekorten bij culturele instellingen, maar ook bijvoorbeeld tekorten op andere begrotingsposten zoals groenonderhoud. Wij missen de belangrijke stap van een echte belangenafweging.

De inspreker, de heer Drijver stelde zojuist nog een interessante vraag. Waarom is er geen overzicht van de kosten van de gehele operatie? Inclusief Toren C, ANWB/KC, Zuiderstrandtheater en de garages?

Tot slot, de aanbevelingen kunnen wij steunen. Belangrijk is dat het publieke belang duidelijk wordt, de raadsorganisatie wordt versterkt, er meer ruimte voor tegengeluid komt en de informatievoorziening moet beter. Voorzitter, de gemeente moet dus transparanter en de verziekte cultuur moet tot het verleden behoren. Het publieke belang moet weer op 1 staan.

Dank u wel.