Schrif­te­lijke vragen Bescherm Meijendel beter

Indiendatum: 22 jul. 2022
Antwoorddatum: 5 okt. 2022

De raadsleden mevrouw Klokkenburg-Reedeker, de heer Barker, de heer De Vuyst en mevrouw Verduin hebben op 14 juli 2022 een brief met daarin 30 vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht.

Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

Voor de Natura-2000 gebieden Meijendel en Berkheide is een flinke stikstofreductie nodig om de natuur te beschermen. De huidige plannen eisen dat er in het Natura-2000 gebied 95% reductie wordt gerealiseerd en in de omliggende bufferzone 70%. Hoewel dat in eerste instantie een opdracht aan de provincie Zuid-Holland is vinden de ChristenUnie/SGP, Partij voor de Dieren, GroenLinks en D66 dat ook Den Haag haar rol moet pakken om dit gebied beter te beschermen.

Den Haag kent 2 gebieden met Natura-2000 status, Meijendel & Berkheide en Westduinpark & Wapendal. Recent is er een brief (RIS312727) naar de raad gestuurd met een update over de Haagse stikstofaanpak. Het college ziet kansen om de NOx-uitstoot en daarmee de stikstofdepositie in de Haagse duinen te verminderen en de luchtkwaliteit te verbeteren. De motie Milieuzone uitbreiden (RIS311597) roept op om een onderzoek uit te laten voeren naar de opties, effecten en consequenties van varianten van uitbreiding van de milieuzones. Ook wordt de zero emissie bevoorrading van de strandpaviljoens onderzocht. In de Toekomstvisie Scheveningen Bad 2040 heeft het college tenslotte aangegeven dat we bij het bezoek aan Scheveningen willen inzetten op een verschuiving van het autoverkeer naar fietsen, lopen en openbaar vervoer (RIS311219).

1. Is het college bekend met de stikstofreductiedoelen die voor deze gebieden gelden?
Ja, het college is hiermee bekend.

2. Is het college bekend met de gebiedsanalyse stikstofdepositie van de Provincie Zuid-Holland voor deze gebieden?
Ja. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) noemt naast lokale bronnen uitdrukkelijk ook de zogenaamde ‘achtergronddepositie’: “de verdunde, ver uitgespreide waaiers van vele duizenden stikstofbronnen op vele tientallen tot honderden kilometers afstand.” Uit een gemeentelijke analyse op basis van de Aerius-monitor blijkt de achtergronddepositie voor Meijendel & Berkheide een groter effect te hebben dan het lokale verkeer en industrie, dat voor maximaal 5% en 3% van de stikstofdepositie verantwoordelijk is.

Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving hebben Meijendel & Berkheide en Westduinpark & Wapendal voornamelijk last van de emissie uit lokale bronnen (zoals lokaal verkeer en industrie).

3. Welke rol ziet de gemeente voor zich als het gaat om het reduceren van de stikstofdepositie in
Meijendel en Berkheide vanuit de bovengenoemde lokale bronnen?
Het college ziet hier geen directe rol voor de gemeente omdat genoemde weg niet over het grondgebied van Den Haag loopt.

De toegangsweg naar boerderij Meijendel is een duidelijke bron van stikstofuitstoot.
4. Wat doet het college om het vervoer met de auto naar Meijendel te beperken?
De gemeente heeft een actief beleid om het vervoer per fiets te bevorderen, ook naar natuurgebieden als Meijendel. We verwijzen u in deze naar de nota ‘Ruim baan voor de fiets.
Fietsstrategie Den Haag 2040’ (RIS302960).

5. Welke alternatieven ziet het college voor reizen naar Meijendel? Worden deze alternatieven
actief gepromoot of aangeboden, en zo ja, waar? Zo nee, waarom niet?
Zie het antwoord op vraag 4.

De gemeente wil om NOx reductie te verlagen de milieuzone uitbreiden (RIS311597) en daarnaast
zijn er in de voortgangsbrief Haagse aanpak stikstof plannen om asfalt en bebouwing om te zetten in natuur, bijvoorbeeld de Zeezwaluwstraat en Daal en Bergselaan (RIS311285).

6. Loopt de invoering van de milieuzone voor 2023 nog steeds op schema? Wanneer wordt bekend wat de omvang van de milieuzone precies zal zijn?
Zoals aangegeven in de afdoening van de motie ‘Milieuzone uitbreiden’ (RIS311597) is een onderzoek uitgezet naar de opties, effecten en consequenties van varianten van een uitbreiding van de milieuzone. Op dit moment beschikken we nog niet over de resultaten van dit onderzoek. Zodra de resultaten bekend zijn wordt de raad hierover geïnformeerd.

7. Wanneer wordt het eerste asfalt en of bebouwing in de in de voortgangsbrief genoemde
gebieden omgezet in natuur?
Naar verwachting in 2023. Dit is deels afhankelijk van vergunningverlening voor te verrichten
werkzaamheden.

8. Op de toegangsweg naar boerderij Meijendel liggen telslangen. Hoeveel vervoersbewegingen
zijn er in 2020, 2021 en in 2022 tot en met 1 juli in Meijendel geweest?
Aangezien deze toegangsweg zich niet op Haags grondgebied bevindt, beschikken wij niet over deze tellingen.

9. Wat is de huidige stand van zaken rond het opheffen van parkeerplaatsen bij Meijendel?
Daartoe zijn op dit moment geen voornemens. De parkeerplaatsen bij Meijendel liggen op het
grondgebied van de gemeente Wassenaar. Voor zover ons bekend zijn er geen plannen om het aantal parkeerplaatsen terug te dringen.

10. Welke andere maatregelen neemt het college om het autoverkeer langs Meijendel & Berkheide
en Westduinpark & Wapendal te beperken om zo de stikstofdepositie te verlagen?
In algemene zin zet de gemeente met haar mobiliteitsbeleid in op een schoner vervoer ter verbetering van de luchtkwaliteit en dus ook op vermindering van de NOx-uitstoot. Zoals eerder met uw raad gedeeld in onder meer de Ontwerp-Toekomstvisie Scheveningen Bad 2040, zetten we in op de verduurzaming van de mobiliteit van en naar Scheveningen Bad (RIS311219). Op dit moment loopt ten slotte een onderzoek naar de effecten van een uitbreiding van de milieu- en ZE-zone. Zie verder het antwoord op vraag 4.

11. Heeft het college een beeld van de mate waarin hondenpoep zorgt voor stikstofdepositie in
Meijendel & Berkheide en Westduinpark? Is het college bereid extra te handhaven op de
opruimplicht? Zo niet, waarom niet?
Ja, op 6 september 2022 heeft het college u geïnformeerd over de effecten van honden op groen en natuur (RIS313049). Een van de conclusies was dat de uitwerpselen van honden vooral lokaal ook een significante invloed hebben op de stikstofdepositie. Wat handhaving betreft, is in deze brief aangegeven dat het aanbrengen van groene omheiningen met dichte struiken een optie zijn.

12. Deelt het college de observatie dat de Haagse wegen grenzend aan Meijendel ook een relevant
aandeel hebben als bron van stikstofuitstoot? Is het college bereid om mogelijke maatregelen in
beeld te brengen waarmee die uitstoot kan worden teruggedrongen? Graag een toelichting.
Ja, zij het dat deze effecten minder groot zijn dan in vraag 2 wordt gesuggereerd. Op verzoek van de raad is een onderzoek uitgezet naar de effecten van de uitbreiding van de milieuzone in de kuststrook.

De gemeente Den Haag is grootaandeelhouder van Dunea, die naast de toekenning van Meijendel en Berkheide als waterwingebied ook verantwoordelijk is voor natuurbeheer.
13. Ziet de gemeente een spanning tussen de rol van Dunea als het gaat om natuurbeheer en -
behoud en waterwinning?
Nee, integendeel. Het lijdt weinig twijfel dat de natuur in Meijendel & Berkheide beter is beschermd
dankzij de missie van Dunea en voorheen het Duinwaterleidingbedrijf Zuid-Holland om het
verzorgingsgebied te voorzien van zuiver drinkwater.

14. Kan het college toelichten hoe de afweging tussen enerzijds recreatie en waterwinning en
anderzijds natuurbeheer en -behoud door Dunea wordt gemaakt?
In het door de provincie opgestelde Beheerplan bijzondere natuurwaarden Meijendel & Berkheide
wordt geconcludeerd dat de reguliere drinkwaterwinning en onderhoud van de installaties niet leiden tot negatieve effecten op soorten en habitattypen met een instandhoudingsdoelstelling. Plannen, projecten en evenementen die een (tijdelijke) intensivering van de recreatie tot gevolg (kunnen) hebben, dienen altijd aan de instandhoudingsdoelstellingen getoetst te worden en/of zijn mogelijk vergunningplichtig. Ook een wezenlijk ander gebruik van bestaande voorzieningen wordt beschouwd als nieuw gebruik en dient dus getoetst te worden.

15. Hoe geeft het college haar eigen rol als grootaandeelhouder invulling? Op welke manier ziet het
toe op (en biedt het eventuele ondersteuning bij) de werkzaamheden van Dunea, zowel voor
waterwinning als voor het natuurbeheer en -behoud? Graag een toelichting.
Hiervoor verwijzen wij u naar het Beleidskader Verbonden Partijen 2022 (RIS310950). Behalve dat
geregeld overleg wordt gevoerd in het kader van ons aandeelhouderschap, werken wij binnen het
Nationaal Park Hollandse Duinen samen met onder meer andere overheden én Dunea aan het
Uitvoeringsprogramma Nationaal Park Hollandse Duinen 2021-2025 om te komen tot een nationaal
park met een goed beschermde en aantrekkelijke natuur (RIS310627, bijlage 4).

In de stikstofreductiedoelen gaat het ook over de buffergebieden rondom Natura-2000 gebieden.
16. Kan het college aangeven of er buffergebieden zijn voor Meijendel die op Haags grondgebied
liggen? Zo ja, welke?
Ja, in het hierboven genoemde Uitvoeringsprogramma Nationaal Park Hollandse Duinen 2021-2025 gaat het om de Binnenduinrandzone, waarvan zich een deel op Haags grondgebied bevindt.

17. Is er met buurgemeenten, Dunea en de provincie overleg over hoe het buffergebied van
Meijendel kan worden versterkt en of uitgebreid? Zo ja, wat zijn de uitkomsten van deze
gesprekken? Zo nee, is het college bereid deze gesprekken te initiëren en de raad daarover te
informeren?
Zie de antwoorden op vragen 15 en 16.

18. Kan het college aangeven of er buffergebieden zijn voor het Westduinpark & Wapendal die op
Haags grondgebied liggen. Zo ja, welke?
Nee, gezien de ligging van deze gebieden tegen de stad is het niet mogelijk om hier buffergebieden te ontwikkelen.

19. Is er met buurgemeenten, Dunea en de provincie overleg over hoe het buffergebied van
Westduinpark & Wapendal kan worden versterkt en of uitgebreid? Zo ja, wat zijn de uitkomsten
van deze gesprekken? Zo nee, is het college bereid deze gesprekken te initiëren en de raad
daarover te informeren?
Zie de antwoorden op vragen 15 en 18.

Natura-2000 gebieden zoals Meijendel & Berkheide ervaren een grote recreatiedruk. De
verwachting is dat die druk alleen maar groter zal worden door ontwikkelingen zoals het CID en de
Binckhorst.

20. Is het college in gesprek met buurgemeenten en provincie hoe de bovengenoemde
buffergebieden ingericht gaan worden om meer recreatiemogelijkheden (wandelen, fietsen,
sporten, spelen) aan te bieden aan de inwoners die door de woningbouwopgave naar de regio
Den Haag komen om kwetsbare natuur te ontlasten? Zo nee, is de gemeente bereid hierover
gesprekken te initiëren en de raad hierover te informeren?
Zie het antwoord op vraag 15.

21. Kan het college een update geven hoe het nu staat met de plannen voor het Nationaal Park
Hollandse Duinen?
Eind 2020 is door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland namens de samenwerkende partijen een
statusaanvraag voor erkenning van het Nationaal Park Hollandse Duinen opgesteld. De
Adviescommissie Nationale Parken heeft hierover in 2021 een advies uitgebracht. Hoewel de
adviescommissie overwegend positief was over de ingediende aanvraag, adviseerde zij de status van nationaal park vooralsnog niet toe te kennen omdat de aanvraag door de ruime begrenzing niet
voldeed aan het wettelijk kader van de Wet natuurbescherming. In haar beantwoording gaf de minister aan dat het ministerie van LNV medio 2022 over nieuw toetsingskader te beschikken voor de beoordeling van dergelijke aanvragen. De aanvraag zal opnieuw worden beoordeeld. Vooruitlopend op de toekenning van de status werkt de gemeente samen met Dunea, de provincie, andere gemeenten en partners aan de ontwikkeling van het NPHD, onder meer via het bovengenoemde Uitvoeringsprogramma.

Een van de kritiekpunten van de Adviescommissie Nationale Parken zijn de toegangspoorten tot het Nationaal Park. In de eerste plannen voor dat Nationaal Park wordt het gebied rond boerderij
Meijendel een van de belangrijkste toegangspoorten tot het nationaal park. De Adviescommissie
stelt: “het afleiden van de druk buiten het nationaal park ligt mee in de rede.”

22. Is het college het met de Adviescommissie Nationale Parken eens dat het logischer zou zijn om
een toegangspoort tot het Nationaal Park Hollandse Duinen op de grens van het beoogde
Nationale Park te creëren in plaats van middenin Natura-2000 gebied, met alle
vervoersbewegingen tot gevolg?
In een dichtbevolkt gebied als de Zuid-Hollandse kuststrook is het logisch dat een omvangrijk
natuurgebied als het Nationaal Park Hollandse Duinen meerdere toegangen heeft. Concentratie van de grote bezoekersstromen op één plek in het gebied Meijendel heeft onze voorkeur. De boerderij Meijendel vormt een goed geoutilleerde toegangspoort die tegemoet komt aan de behoeften van veel bezoekers die willen genieten van de natuur.

23. Is het college bereid af te zien van het maken van toegangspoorten en inzetten op aanvullende
recreatie, zolang de natuurgebieden in kwetsbare staat zijn?
Het college is van mening dat toegangspoorten er toe kunnen dienen om recreatie meer te
concentreren op plekken op voldoende afstand van kwetsbare natuurgebieden.

24. Is het college bekend met het rapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek dat adviseert
over de luchtvaartsector in relatie tot de stikstofproblematiek?
Ja.

25. Deelt het college het inzicht dat de stikstofuitstoot van vliegtuigen, zeker op lage hoogte, leidt tot een verhoging van de stikstokdepositie in Natura-2000 gebieden?
Ja. Het effect van de luchtvaart op de stikstofdepositie is echter beperkt (0,18% in Meijendel).

26. Deelt het college het uitgangspunt van het Adviescollege dat elke sector die stikstof uitstoot, een evenwichtige bijdrage moet leveren aan het oplossen van de stikstofproblematiek, en dat een
uitzondering maken voor de luchtvaartsector onwenselijk is?
Ja.

Via de website www.donderdorp.nl zijn vliegdata op te halen. Zo is te zien dat boven het postcode
gebied 2243GN (waarbinnen een groot deel van Meijendel ligt) in 2019 van 1 april t/m 1 juli sprake
was van 1859 Schiphol-gerelateerde vliegtuigpassages. In dezelfde tijdsperiode in 2022 was er
sprake van 2905 Schiphol-gerelateerde vliegtuigpassages: een toename van ruim 53%.

27. Onderschrijft het college dat deze data wijzen op het feit dat Schiphol het gebruik van
vliegroutes boven Meijendel heeft geïntensiveerd?
Ja.

28. Onderschrijft het college dat een intensivering van stikstof-uitstotende activiteiten boven een
kwetsbaar natuurgebied zeer ongewenst is?
Ja, met dien verstande dat geluidsoverlast, ultrafijnstof en CO2-uitstoot door de luchtvaart leiden tot relatief grotere problemen voor natuur, gezondheid en klimaat dan de stikstofdepositie. Bij vliegen wordt weliswaar NOx uitgestoten, maar deze komt zeker op grote hoogte vooral in de NOx-deken boven Nederland terecht. Hierdoor bestaat een minder directe relatie met lokale stikstofdepositie in Natura2000-gebieden.

29. Wat ziet het college voor rol en mogelijkheden om kenbaar te maken aan Schiphol dat het
aantal vluchten boven Meijendel, zeker gegeven de stikstofuitstoot, moeten afnemen?
Het heeft in de ogen van het college weinig toegevoegde waarde als de gemeente Den Haag zich in deze landelijke discussie gaat mengen.

30. Is het college bereid zich in te zetten voor een afname van het aantal vluchten boven Meijendel
en andere kwetsbare natuurgebieden? Zo ja, hoe?
Zie antwoord op vraag 29.

Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,

Ilma Merx Jan van Zanen