Schrif­te­lijke vragen Uitrol 5G

Indiendatum: mei 2019
Antwoorddatum: 20 jun. 2019

De raadsleden de heer Smit, de heer De Vuyst, de heer Wijsmuller, mevrouw Drost en de heer Hoijnck van Papendrecht hebben op 21 mei 2019 een brief met daarin acht vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht.
Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

In februari werd Commissie Bestuur geïnformeerd over een samenwerking met T-Mobile voor de uitrol van 5G in Den Haag in 2020. In de brief (RIS301891) wordt aangegeven dat Den Haag de eerste Nederlandse stad zal zijn die volledige 5G-dekking heeft. Ook zijn recent omgevingsvergunningen aangevraagd en verleend voor de uitrol van dit netwerk.[1][2]

1. Is er een bindend contract gesloten met T-Mobile over de uitrol van 5G in Den Haag? Zo ja, wat staat hierin vermeld? Op welke wijze is dit contract gegund door de gemeente of het Rijk?

Nee. Voor de uitrol van 5G worden de frequentiebanden van 5G geveild. Deze veiling is een nationale aangelegenheid en een verantwoordelijkheid van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

2. Sinds wanneer is er al contact met T-mobile over 5G in Den Haag? Waren of zijn ook andere aanbieders geïnteresseerd ? Graag toelichting.

De gemeente heeft sinds eind 2018 met T-Mobile contact over 5G. De samenwerking met T-Mobile heeft concreet betrekking op de wens van T-Mobile om in Den Haag de pilotprojecten met 5G technologie te gaan uitvoeren. Er zijn geen andere aanbieders die interesse hebben getoond. Na de veiling van de 5G-frequentiebanden door het Rijk zullen conform de landelijke richtlijnen meerdere telecombedrijven 5G gaan aanbieden.

3. Wanneer starten de pilotprojecten met 5G-technologie en wat zijn deze pilots? Op welke wijze worden deze pilots gemonitord en geëvalueerd ?

De gemeente is momenteel in gesprek met T-Mobile over de pilotprojecten daarbij zal ook gekeken worden hoe de pilots worden gemonitord en geëvalueerd. Dit moet resulteren in een gezamenlijke intentieovereenkomst. De verwachting is dat een deel van de pilots zal starten in 2019.
Er zijn in de gemeente Den Haag al omgevingsvergunningen aangevraagd en goedgekeurd voor het plaatsen van verdeelstations (pop's) ‘ten behoeve van telecommunicatie en aanleg van een 5G netwerk’.


4. Waarom en op basis waarvan zijn deze vergunningen verleend? Graag een wat uitgebreidere toelichting. Wat waren de criteria? Worden deze vergunningen opgenomen in het overzicht Berichten over uw buurt via overheid.nl ? Welke andere vergunningen zijn er nodig ‘ten behoeven van telecommunicatie en aanleg van een 5G-netwerk? Zijn deze al aangevraagd en zo ja, beoordeeld? Welke nationale danwel Europese vergunningen zijn noodzakelijk voor het aanleggen van een 5G-netwerk?

De basis van het verleende instemmingsbesluit voor onder meer het POP-station, is de aanleg van een openbaar telecommunicatienetwerk op grond van de Telecommunicatiewet en de Telecommunicatieverordening 2011 gemeente Den Haag. Op de hiervoor ingediende aanvraag heeft toetsing plaatsgevonden op grond van de vastgelegde wettelijke kaders, namelijk ‘tijd, plaats en uitvoering’. Het stadsdeel heeft de aangeleverde documenten en planningen beoordeeld op de wijze van uitvoering, de aangeleverde planningen en de locatie van het netwerk. Na een positief advies op die informatie heeft de gemeente besloten de instemmingsbesluiten te verlenen. Gemeentelijke vergunningen worden gepubliceerd op overheid.nl, dat geldt dus ook voor dit soort vergunningen.

De vergunningen voor het gebruik van de frequentieruimte van 5G is een nationale aangelegenheid en verloopt via het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

De fracties ontvangen bijna dagelijks berichten van bezorgde burgers die ongerust zijn over de uitrol van een 5G-netwerk in hun stad en over het plaatsen van extra zendmasten in hun wijk. Het feit dat zij niet worden geïnformeerd over die ontwikkelingen, vergroot die onrust. Zij hebben vragen over de gezondheidsrisico’s van de straling.

5. Is het college bereid om een informatiepagina op de gemeentelijke website aan te maken met relevante informatie over 5G, het aspect van elektromagnetische velden en de ontwikkelingen in de stad? Zo nee, waarom niet? Graag toelichting.

Ja. Het college begrijpt heel goed dat de komst van 5G leidt tot vragen bij inwoners. Het college zal na het zomerreces een informatiepagina op de gemeentelijke website openen. Hierbij zal ook gebruik worden gemaakt van relevante kennis van het Rijk. Overigens heeft T-Mobile in Segbroek de bewoners met een brief geïnformeerd over de werkzaamheden.

6. De verwachting is dat 5G gepaard gaat met de aanleg van veel extra antennes. Heeft het college enig zicht op hoeveel extra antennes er in Den Haag bijgeplaatst moeten worden om 5G in de gehele stad te installeren?

Nee, daar heeft het college momenteel geen zicht op. Voor 5G zijn op Europees niveau drie frequentiebanden afgesproken: 700 megahertz, 3,5 gigahertz en 26 gigahertz. Voor de eerste uitrol van 5G in 2020 wordt de 700MHz-band ingezet. Deze frequentieband heeft een groot bereik. Met name de 26 gigahertz-band heeft een klein bereik en zal een toename van antennes met zich meebrengen. Het is nog niet bekend wanneer deze frequentieband in Nederland beschikbaar komt voor 5G.

Voor de gezondheid is cruciaal dat wordt gehandhaafd op stralingsnormen, inclusief gecombineerde effecten van meerdere antennes. Zowel normering als handhaving dienen afgestemd te worden op de meest recente technische ontwikkelingen en onafhankelijke wetenschappelijke inzichten.

7. Hoe wordt gewaarborgd dat er geen schadelijke gezondheidseffecten zijn als de hele stad overstapt op 5G? Wordt het voorzorgsbeginsel hier toegepast?

De International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP), een internationale groep wetenschappers heeft bepaald wat de maximale toegestane elektromagnetische veldsterkte is, de zogenaamde blootstellingslimieten. De blootstellingslimieten worden in Nederland gehanteerd en gelden voor 3G en 4G en ook voor 5G. Deze blootstellingslimieten zijn gebaseerd op opwarming van het lichaam als biologisch effect, hetgeen tijdens of kort na blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden kan optreden. Volgens de ICNIRP is er op dit moment geen wetenschappelijk bewijs gevonden dat blootstelling aan elektromagnetische velden onder de blootstellingslimieten nadelige gezondheidseffecten oplevert. In de wetenschappelijke literatuur worden naast opwarming van het lichaam verschillende andere biologische effecten van elektromagnetische velden beschreven. Volgens de huidige wetenschappelijke inzichten leveren deze andere biologische effecten van elektromagnetische velden geen risico’s op voor de gezondheid. Onderzoek naar mogelijke gezondheidseffecten op de lange termijn door blootstelling aan elektromagnetische velden onder de blootstellingslimieten is echter nog in volle gang. De Gezondheidsraad (GR) heeft een vaste Commissie Elektromagnetische velden die dit soort wetenschappelijke onderzoeken nauwlettend volgt. Op basis hiervan adviseert de GR de overheid. De gemeente Den Haag volgt het kabinetsbeleid en de adviezen van de GR. Hiermee past de gemeente Den Haag de aanbeveling ‘Voorzorg met rede’ toe van de GR [1].

Het Agentschap Telecom meet de sterkte van elektromagnetische velden bij antennes in Nederland. De metingen zijn openbaar en terug te vinden op de website van het Antennebureau[2]. De antennestraling van 5G-testlocaties wordt eveneens door het Agentschap Telecom gemeten. Dit geldt dus ook voor de toekomstige pilotlocaties in Den Haag. Zo wordt ook tijdens de pilots gecontroleerd of de elektromagnetische straling binnen de blootstellingslimieten blijft.

Voor meer informatie over 5G en gezondheid verwijst het college u naar de Kamerbrief over 5G en gezondheid [3] die de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat en de minister voor Medische Zorg op 16 april jl. naar de Tweede Kamer hebben gestuurd.

8. Hoe wordt bij de installatie van nieuwe masten rekening gehouden met de gecombineerde effecten van meerdere antennes?

De totale blootstelling van alle stralingsbronnen samen moet altijd onder de blootstellingslimieten van de ICNIRP blijven. Dit verandert niet met de komst van 5G.

Het college van burgemeester en wethouders,

de wnd. secretaris, de burgemeester,

Dineke ten Hoorn Boer Pauline Krikke