Schrif­te­lijke vragen Verduur­zaming monu­mentale panden

Indiendatum: 4 sep. 2023
Antwoorddatum: 8 nov. 2023

De raadsleden de heer Barker en mevrouw Arp hebben op 4 september 2023 een brief met daarin 11 vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht. Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

Woningcorporatie Staedion plaatste onlangs honderd zonnepanelen op woningen aan de Rederijkerstraat, de Minstreelstraat en het Esmoreitplein in Moerwijk. De woningen bleken na de plaatsing een gemeentelijk monument te zijn. Staedion was daardoor genoodzaakt te stoppen met het plaatsen van de overige 40 zonnepanelen. Daarnaast is er sprake van dat Staedion de reeds geplaatste honderd zonnepanelen weer zal moeten verwijderen. Dit blijkt uit een artikel van het AD van 1 september 2023 [1].

1. Is het college het met de Partij voor de Dieren en de SP eens dat het zeer onwenselijk is voor zowel de energietransitie, als voor de bewoners van deze panden dat verduurzaming eventueel moet worden teruggedraaid en niet kan worden afgerond?

Het college is het met de Partij voor de Dieren en de SP eens dat hier een onwenselijke situatie is ontstaan. Enerzijds omdat het college versneld woningen wil verduurzamen, maar anderzijds van mening is dat wet- en regelgeving omtrent verduurzaming van (gemeentelijke) monumentale panden moeten worden nageleefd om dergelijke situaties te voorkomen.

2. Kan het college toelichten hoe het kan dat woningcorporaties niet op de hoogte zijn van de regelgeving rondom het verduurzamen van (gemeentelijke) monumentale panden?

Het op de hoogte zijn van regelgeving rondom verduurzaming van (gemeentelijke) monumentale panden is een verantwoordelijkheid van de woningeigenaar- in dit geval Staedion. In het betreffende artikel wordt erkend dat de wet gevolgd moest worden door vooraf een vergunning aan te vragen. Naar eigen zeggen stond Staedion daar niet bij stil en is op eigen initiatief aan de slag gegaan. Dit had tot gevolg dat er al 100 panelen geplaatst waren ten tijde van de constatering. Het college realiseert zich dat woningeigenaren vragen kunnen hebben rondom deze wet- en regelgeving. Daarom bestaat het informatie- en adviespunt Monumenten op duurzamestad.denhaag.nl. Het informatie- en adviespunt monumenten is zowel telefonisch als per mail bereikbaar. Ook is er een elke week een spreekuur waar woningeigenaren terecht kunnen voor vragen rondom het verduurzamen van (gemeentelijke) monumentale panden. Ook is er aandacht voor verduurzaming van (monumentale) daken tijdens acties en evenementen zoals het evenement ''Uit je Dak'' in oktober 2023. Hier zijn woningcorporaties en particuliere verhuurders van harte welkom.

3. Kan het college toelichten hoe het kan dat pas na de plaatsing van 100 zonnepanelen aan het licht kwam dat de plaatsing niet was toegestaan?

Zoals bij antwoord twee omschreven biedt de gemeente de mogelijkheid voor woningeigenaren om vooraf contact op te nemen indien er vragen zijn over de verduurzaming van (gemeentelijke) monumentale panden. Zodoende kan de gemeente in een vroeg stadium meedenken en adviseren binnen de wettelijke kaders. Het is de verantwoordelijkheid van de woningeigenaar om enerzijds op de hoogte te zijn van wet en regelgeving en anderzijds om de juiste procedures te doorlopen. Nu is Staedion op eigen initiatief gestart met het plaatsen van deze panelen, zonder vooroverleg of medeweten van het college. De gemeente is op de hoogte gebracht dat hier zonnepanelen waren geplaatst.. Zowel het college als Staedion betreuren deze situatie. Daarom zijn partijen met elkaar in gesprek over vervolgstappen.

4. Sinds wanneer is het college op de hoogte van het voornemen van Staedion om zonnepanelen op deze woningen te plaatsen?

Het college is door Staedion vooraf niet op de hoogte gebracht van het voornemen om zonnepanelen op de monumentale panden aan de Rederijkerstraat en de Minstreelstraat in Moerwijk te plaatsen. Doordat Staedion op eigen initiatief, zonder vooroverleg of vergunningsaanvraag startte, is het college op de hoogte gebracht toen er al 100 zonnepalen geplaatst waren. Als er vooroverleg met monumentenzorg had plaatsgevonden, was de juiste informatie verstrekt en zou een legplan gemaakt worden met de aanvrager- in dit geval Staedion.. Het college is niet bekend met de exacte planning en volgorde van locaties van de uitrol van Staedion. Dat is aan de woningeigenaar, in dit geval Staedion, zelf.

5. Kan het college toelichten of Staedion gemeentelijke subsidies ontvangt voor het plaatsen van zonnepanelen? Zo ja, om welk bedrag gaat het?

Zoals aangegeven in de commissiebrief ‘Aanpak energiearmoede en inzet tweede tranche Rijksmiddelen’ (RIS315254) is een deel van de €4,9 mln Rijksmiddelen Energiearmoede, onder voorwaarden vastgelegd in een convenant, beschikbaar gesteld aan corporaties. Dit is een bedrag van €2,5 mln dat corporaties inzetten voor veel verschillende type projecten en energiebesparende ingrepen waar sociale huurders direct van profiteren, waaronder zonnepanelen. Meer informatie hierover staat in de genoemde commissiebrief. Staedion heeft alleen bij wooncomplex de 'Lamel’ aan de Neherkade Energiearmoedegelden ingezet voor zonnepanelen voor lagere servicekosten voor bewoners. Er zijn geen gemeentelijke subsidies ingezet bij de plaatsing van de zonnepanelen aan de Rederijkerstraat, de Minstreelstraat en het Esmoreitplein in Moerwijk.

6. Wat gaat het college eraan doen om ervoor te zorgen dat de verduurzaming van deze panden in Moerwijk snel verder wordt vormgegeven?

Staedion en de gemeente zijn met elkaar in gesprek over de te nemen vervolgstappen. Daarbij wordt de balans gezocht tussen wat er mogelijk is (binnen bestaande wettelijke kaders) en oplossingen zoals het plaatsen van panelen op alternatieve locaties. Het college wil vanzelfsprekend versneld tot verduurzaming komen, maar wel binnen de (landelijk) wettelijke kaders. Er is voor woningeigenaren altijd vooroverleg mogelijk voor aanpassen en wijzigen van monumenten. Dat kan door middel van het informatie en adviespunt monumenten via duurzamestad.denhaag.nl. Dit geniet de voorkeur omdat de gemeente in een vroeg stadium betrokken wordt en kan meedenken over het legplan, rekening houdend met de bestaande kaders.

7. Heeft het college inzichtelijk hoeveel panden van woningcorporaties (gemeentelijke) monumenten zijn of binnen het beschermd stadsgezicht vallen?

Ja, het college heeft in kaart welke panden corporatiebezit zijn- en welke woningen een (gemeentelijk) monumentale status en/of beschermd stadsgezicht hebben.

8. Kan het college toelichten op welke wijze er binnen de (prestatie)afspraken tussen de gemeente en woningcorporaties is vastgelegd hoe wordt omgegaan met het verduurzamen van gemeentelijke monumenten en woningen die binnen het beschermd stadsgezicht vallen? Helpt de gemeente corporaties bij het zoeken van mogelijkheden om dergelijke panden te verduurzamen?

Binnen de prestatieafspraken wordt gevraagd naar het aantal zelfstandige woningen met E/F/G labels én gemeentelijk en/of rijksmonumentale status. Aanvullend aan de prestaties, werkt de gemeente graag samen met corporaties aan een versnelling van het isoleren en verduurzamen van drie specifieke soorten EFG-labelwoningen. Namelijk: in 1) gespikkeld bezit, 2) in monumenten en 3) woningen die pas na 2028 op de lijst staan voor sloop/herstructurering. Gesprekken hierover lopen. Naar aanleiding van de uitkomst van die gesprekken bepalen partijen of er prestatieafspraken gemaakt worden en welke dat dan zijn rekening houdend met wet- en regelgeving.

9. Hoe zorgt het college ervoor dat de bewoners van deze woningen niet in de kou en met een torenhoge energierekening blijven zitten?

Het college ambieert versneld tot verduurzaming van woningen te komen. In dit geval is Staedion op eigen initiatief gestart met het plaatsen van zonnepanelen zonder inachtneming van de juiste procedures. De gemeente en Staedion betreuren de situatie en zijn met elkaar in gesprek om tot passende oplossingen te komen binnen de wettelijke kaders ten behoeve van de bewoners.

10. Wat gaat het college doen om vergelijkbare situaties in de toekomst te voorkomen?

Om vergelijkbare situaties in de toekomst te voorkomen zal het college met corporaties optrekken om tot stadsbrede optimalisatie te komen van isolatie in combinatie met monumenten. Het college is dan ook in gesprek om deze ontwikkelingen te helpen versnellen door bijvoorbeeld kennis te delen over de uitdagingen die daarbij komen kijken. Zo staat het onderwerp al tijdens twee sessies op de agenda voor ''Uit je Dak''. Naast corporaties zijn ook particuliere verhuurders uitgenodigd.

11. Het college wil de regelgeving rondom zonnepanelen op monumentale panden versoepelen. Wanneer zal de versoepeling van de regelgeving gereed zijn?

Het college zet in op versoepeling waar mogelijk. Dit al enkele jaren gaande. Er wordt nu meer toegestaan dan vijf jaar geleden, zoals vergunningsvrije zonnepanelen bij Rijksbeschermd stadsgezicht op achterkanten die uit het zicht zijn. De ambitie is echter om versoepeling breder toe te passen om geen vertraging in de verduurzaming van monumentale panden op te lopen. Zo is onlangs de erfgoedverordening vastgesteld (RIS 316733). Hierin is opgenomen dat op gemeentelijke monumenten zonnepanelen vergunningsvrij kunnen worden aangelegd op platte daken uit het zicht van de openbare ruimte. Binnen gemeentelijke beschermde stadsgezichten is het plaatsen van zonnepanelen op niet monumentale panden vergunningsvrij. Bij het opnieuw vaststellen van het welstandsbeleid zullen wij het beleid voor het plaatsen van zonnepanelen in rijksbeschermde stadsgezichten verder uitwerken zodat eigenaren weten onder welke voorwaarden het plaatsen van panelen wél is toegestaan.

Ook is de zonnewijzer gestart, een online tool waarin men kan controleren of er op het eigen dak vergunning nodig is voor zonnepanelen. De gemeente verkent ook (met initiatiefnemers) nieuwe wegen om monumenten te verduurzamen, met inachtneming van de monumentale status.

Met een aantal wijkverenigingen wordt actief samengewerkt aan verduurzaming en de mogelijkheden daarvoor, wat het voor wijkbewoners makkelijker maakt om te beginnen met een maatregelen zoals zonnepanelen. De komende tijd zal dit alles actief richting de stad worden gecommuniceerd.

Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris, de burgemeester,

Ilma Merx Jan van Zanen