Schrif­te­lijke vragen Wob-verzoek Shell

Indiendatum: aug. 2019
Antwoorddatum: 14 okt. 2019

Het raadsleden de heer Smit en Wijsmuller hebben op 28 augustus 2019 een brief met daarin zeven vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht.

Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

Onderzoeksplatform Follow The Money publiceerde onlangs het artikel “Ministerie vraagt om ongepaste en onwettelijke inzage in onderzoeksobject Shell Papers.”1 In het artikel wordt de werkwijze uiteengezet van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) inzake een Wobverzoek van het Platform Authentieke Journalistiek. Beschreven wordt dat EZK zegt namens 14 van de 17 gewobte bestuursorganen te spreken, maar dit niet kan aantonen via machtigingen. Inmiddels zijn hier ook Kamervragen2 over gesteld, alsmede Schriftelijke Vragen in de Provinciale Staten van Groningen en de gemeenten Rotterdam en Groningen.

1. Kan het college bevestigen dat de gemeente Den Haag vertegenwoordigd wordt door het ministerie van EZK in dit WOB-verzoek? Zo ja, wat is hiervoor de reden?

Ja. Op dit moment in de procedure vertegenwoordigt het ministerie van EZK in de communicatie richting verzoekers mede de gemeente Den Haag. De reden hiervoor is als volgt.

Het Wob-verzoek is ingediend bij 17 bestuursorganen waaronder negen ministeries (AZ, BZ, BZK, Defensie, EZK, Financiën, JenV, IenW, OCW), drie provincies (Drenthe, Groningen, Zuid-Holland) en vijf gemeenten (Amsterdam, Assen, Den Haag, Groningen, Rotterdam). Het verzoek met bijlagen beslaat 72 pagina’s en ziet op ‘alle documenten inzake Shell’. Onder ‘Shell’ wordt in het verzoek verstaan alle bedrijven waarvan Shell eigenaar is of waar Shell belangen in heeft (meer dan 1500), maar ook projecten, samenwerkingsverbanden en maatschappelijke activiteiten van Shell. De opsomming in de bijlagen van bedrijven, lobbyisten, samenwerkingsverbanden en aan Shell gerelateerde kantoren beslaat 49 pagina’s. Er is sprake van een uitzonderlijk verzoek. De indieners erkennen dit zelf ook op hun website. Vanwege de omvang, de vrijwel gelijke strekking van de verzoeken en het aantal betrokken bestuursorganen vindt overleg plaats tussen de betrokken overheden en voert het ministerie van EZK het gesprek mede namens de aangesloten overheden.

2. Is er een wettelijke machtiging afgegeven door de gemeente Den Haag aan het ministerie van EZK om namens de gemeente te spreken aangaande het WOB-verzoek van Platform Authentieke Journalistiek? Zo ja, wat voor machtiging is dit? Kan deze machtiging gedeeld worden met de Raad?

3. Als een dergelijke machtiging is afgegeven, wat is hiervan de reikwijdte?

Ja. De machtiging ziet op het gezamenlijk voeren van gesprekken met verzoeker en het maken van afspraken over het proces en de afbakening van het verzoek. De machtiging ligt ter inzage in de leeskamer van de griffie in map 6.

4. Is de gemeente Den Haag op de hoogte gehouden door het ministerie van EZK over de correspondentie met het Onderzoeksplatform? Zo ja, was de gemeente van te voren op de hoogte van het verzoek van EKZ voor toelichting op de onderzoeksopzet? Wat is de positie van het college over deze gang van zaken?

Ja. De gemeente Den Haag was hiervan op de hoogte. De Wob schrijft voor wat er van een verzoeker en het bestuursorgaan mag en moet worden verwacht ten behoeve van de afhandeling van een Wobverzoek. Eén van de vereisten die de wet stelt is dat een verzoek voldoende precies is geformuleerd. Zo moet de verzoeker de bestuurlijke aangelegenheid vermelden waarover hij informatie wenst te ontvangen. Als het verzoek te algemeen is gesteld, is het bestuursorgaan verplicht om verzoeker behulpzaam te zijn bij het concretiseren van het verzoek. In het geval van PAJ is geïnformeerd naar de doelen van het verzoek in verband met de vereiste precisering van het verzoek. Er is in dit verband ook gevraagd naar de specifieke onderwerpen waarop het onderzoek betrekking heeft zodat hierover gericht informatie verschaft zou kunnen worden. Uitsluitend vanwege de noodzaak om inzicht te krijgen in de bestuurlijke aangelegenheid van het verzoek van de journalisten, is gevraagd naar het doel ervan. Het is aan de verzoeker om aan te geven waar hij of zij specifiek informatie over wenst te ontvangen. Het bestuursorgaan kan hierbij slechts behulpzaam zijn. Het belang van de verzoeker bij het verzoek speelt uiteraard geen rol bij de beoordeling of de informatie openbaar wordt gemaakt. Er is daarmee geen sprake van inmenging in de journalistieke vrijheid, een voorwaarde voor het goed functioneren van onze democratische samenleving waaraan wij grote waarde hechten.

5. Kan het college een tijdlijn geven die inzichtelijk maakt hoe het contact over het Wob-verzoek tussen de gemeente Den Haag en het ministerie van EZK verlopen is sinds de indiening van het verzoek?

Op 15 april 2019 heeft de gemeente Den Haag het Wob-verzoek met betrekking tot Shell ontvangen. Kort daarna heeft in Den Haag een eerste gezamenlijk overleg plaatsgevonden tussen de betrokken bestuursorganen, waarna er meerdere malen overleg heeft plaatsgevonden. Op 4 juni 2019 heeft een gesprek plaatsgevonden met de verzoekers op het ministerie van EZK, waarna bij brief van 12 juni 2019 een voorstel tot precisering van het verzoek is gedaan. Dit voorstel tot precisering is door verzoekers bij brief van 14 juni 2019 afgewezen. Bij brief van 18 juli 2019 heeft het ministerie van EZK mede namens de gemeente Den Haag verzoekers voorgehouden dat het Wob-verzoek te algemeen is geformuleerd.
Bij brief van 30 juli 2019 hebben verzoekers onder protest een toelichting op het onderzoek achter het Wob-verzoek gegeven. Laatstelijk heeft op 25 september 2019 op het ministerie van EZK, mede namens de gemeente Den Haag, over het te algemeen gesteld zijn van het verzoek, opnieuw een gesprek met verzoekers plaatsgevonden.

De gemeenten Groningen en Assen handelen het Wob-verzoek van het Onderzoeksplatform zelf af. De Partij voor de Dieren en de HSP zijn van mening dat dit een transparantere en logischere manier van werken is.

6. Is het nog mogelijk voor de gemeente Den Haag om alsnog haar eigen Wob-verzoek af te handelen in deze zaak? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat het college zich hiervoor inzetten?

Ieder bestuursorgaan is vrij om zijn eigen koers te varen bij de afhandeling van een Wob-verzoek. De gemeenten Groningen en Assen hebben om hen moverende redenen vanaf aanvang gekozen voor de behandeling van het verzoek. Voor een groot aantal overheden, waaronder de gemeente Den Haag, is de vraag of er sprake is van een behandelbaar verzoek. Ieder bestuursorgaan dient uiteindelijk zelfstandig op het Wob-verzoek te beslissen.

7. Is er contact geweest tussen (vertegenwoordigers van) de gemeente Den Haag en (vertegenwoordigers van) Shell over het Wob-verzoek? Zo ja, kan deze communicatie met de Raad worden gedeeld en kan er een tijdlijn worden geschetst van alle mondelinge, schriftelijke en digitale communicatie die er heeft plaatsgevonden tussen (vertegenwoordigers van ) de gemeente Den Haag en Shell?

Er heeft geen afstemming plaatsgevonden over het Wob-verzoek tussen de gemeente Den Haag en Shell. Shell heeft zich wel bij brief van 20 juni 2019 als derde-belanghebbende bij het Wob-verzoek via haar advocaat gemeld. Deze brief ligt ter inzage in de leeskamer van de griffie.

Het college van burgemeester en wethouders,

de wnd. secretaris,
Dineke ten Hoorn Boer

de locoburgemeester,
Boudewijn Revis