Bijdrage Eind­rapport Enquê­te­com­missie Amare

Voorzitter,

Voor het eerst in de geschiedenis heeft de gemeenteraad van Den Haag een raadsenquête laten uitvoeren. Het vuistdikke rapport dat daaruit voort is gekomen beslaat een periode van meer dan twintig jaar en meerdere opeenvolgende coalities en colleges. Ter voorbereiding op dit debat, ben ik dan ook in de archieven van de Partij voor de Dieren Den Haag gedoken en heb onze bijdragen aan de debatten over het Spuiforum, het OCC, Amare teruggelezen. Een aantal quotes van mijn fractie door de jaren heen:

2012, raadslid Marieke de Groot: “Voorzitter, de Partij voor de Dieren kan zich geheel niet vinden in de plannen voor het Spuiforum. Het gaat ten koste van instellingen in de stad, kost klauwen met geld en het is zeker niet de tijd hiervoor.”

2014, raadslid Christine Teunissen: “Wethouder, word wakker, gebruik je verstand, en bouw geen monument van onvermogen, onfatsoen en onbenul in het hart van onze stad achter de duinen.”

2020, raadslid Robert Barker: “Woorden schieten tekort om goed de situatie rond Amare te beschrijven. We kunnen het hebben over de enorme budgetoverschrijdingen van de bouw of het continue uitstel. Of over de integriteitsschendingen en de leugens van het college. Of we kunnen het hebben over het feit dat toekomstige generaties nog zullen moeten bloeden vanwege een structureel exploitatietekort.”

Voorzitter, het moge duidelijk zijn dat de Partij voor de Dieren altijd tegenstander is geweest van de bouw van Amare. Vanwege de kosten, vanwege het intransparante proces, vanwege de integriteitsschendingen. En helaas is ook de voorspelling dat dit uiteindelijk ten koste zou gaan van het cultuurbudget voor de stad uitgekomen. In het rapport komt duidelijk naar voren dat over een lange periode een cultuur op het stadhuis is ontstaan waarin een prestigeproject kon worden doorgedrukt en waarbij risico’s en kritiek werden genegeerd.

En ik wil dan ook nogmaals de complimenten van mijn fractie overdragen aan de enquêtecommissie die echt fantastisch werk heeft gedaan. Niet alleen heeft de commissie tot achter de komma uitgezocht waar het fout heeft kunnen gaan met Amare, maar ook heeft zij de diepere structuren blootgelegd die ten grondslag liggen aan het hele fiasco. Want het gaat hier niet enkel om fouten die zijn gemaakt door 1 persoon, of 1 wethouderspost, of 1 college, maar ook over de heersende cultuur en structurele werkwijzen. Over de bestuurscultuur, de wethouderscultuur en de raadscultuur. Het gaat een hoop werk vergen om dit allemaal te herstellen, dat zal niet over één nacht ijs gaan.

Ook wil mijn fractie de enquêtecommissie bedanken voor haar heldere aanbevelingen. Die vormden een stevige basis voor de veelal inhoudelijke debatten in de raadscommissies. Ik wil vanaf deze plek ook mijn collega Jan Willem van den Bos bedanken voor de tijd en moeite die hij in dit dossier heeft gestopt.

De fractie van de Partij voor de Dieren hoopt deze raad in ieder geval drie dingen te bereiken.

Ten eerste willen we lessen trekken uit het verleden en die op praktische wijze implementeren in de werkwijze op dit stadhuis. Ten tweede is het essentieel dat er sprake is van herstel van vertrouwen. Dat gaan we vandaag niet in een dag geregeld krijgen, natuurlijk, maar dat moet een constante inspanning zijn van zowel raad als college. Verbeterde informatievoorziening zal daarbij ook echt helpen. Ten derde is het belangrijk dat we een periode afsluiten. Om een streep in het zand te zetten en met elkaar af te spreken om het anders te doen. Om verantwoordelijkheid te nemen en weer vooruit te kijken. Want uiteindelijk is de stad meer gebaat bij een stadsbestuur dat samenwerkt.

Voorzitter, wat lessen trekken betreft, kan de Partij voor de Dieren zich helemaal vinden in het rapport. Zo kunnen we hierin lezen dat de raad regelmatig onvoldoende is geïnformeerd over externe onderzoeken. Dit kan leiden tot een ongelijkheid in de informatiepositie tussen raad en college. Daarom wil mijn fractie het college verzoeken om een systeem te implementeren waarmee de raad duidelijker wordt geïnformeerd over externe onderzoeken, bijvoorbeeld met een register, of als bijlage bij de programmarekening. Is het college daartoe bereid? De komende tijd zullen we aan de slag moeten om de aanbevelingen concreet te maken en ook deze raad wordt er een aantal goede voorstellen ingediend. Zo steunen wij van harte de motie van de SP over tegenspraaksessies en de moties die GroenLinks zal indienen over verbeterde informatievoorziening.

Voorzitter, een van de aanbevelingen uit het rapport is een betere werkwijze om bij grote projecten vooraf het publiek belang vast te stellen. Omdat mijn fractie daar graag zo snel mogelijk mee wil beginnen, dienen wij vandaag nog een amendement in om ook direct aan de slag te gaan met de titel Publiek Belang in de Praktijk.

Voorzitter, dan het herstel van vertrouwen. Het vertrouwen tussen raad en college, maar ook het vertrouwen van de stad in de politiek is geschaad. Zoals mijn collega van den Bos al zei in de commissie; “als de raad wordt misleid, wordt de stad misleid.” Daarmee is het vertrouwen geschaad en dat moet worden gerepareerd. Wat betreft de rol van de gemeenteraad, heb ik bijna alle raadsfracties hun eigen rol in het geheel horen erkennen en spijt betuigen. Ook heeft het college haar excuses aangeboden aan de raad voor de gang van zaken in dit dossier. Mijn fractie vindt dat een heel goed begin. We hopen dat de conclusies en aanbevelingen uit het rapport bij iedereen in het geheugen gegrift staan en iedereen zich blijvend zal inzetten om dit nooit meer te laten gebeuren. De Partij voor de Dieren zal in ieder geval bijzonder kritisch blijven.

En tot slot, voorzitter, moeten we conclusies trekken om deze periode af te kunnen sluiten. Natuurlijk zal mijn fractie het raadsvoorstel van de enquêtecommissie steunen. Ook liggen er een aantal goede voorstellen van collega’s die mijn fractie zal steunen. Maar de Partij voor de Dieren is ook van mening dat we als raad een politiek oordeel moeten uitspreken over de conclusie van de enquêtecommissie dat de raad voor de besluitvorming van Amare op aspecten niet volledig is geïnformeerd en op aspecten zelfs is misleid in de periode 2010 tot 2021. Dit is wat ons betreft de zwaarste conclusie uit het Amare rapport en dit keurt mijn fractie af.

Daarom dien ik de volgende motie van afkeuring in samen met Lesley Arp van de SP, Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP, Maarten de Vuyst van GroenLinks, Marieke van Doorn van D66, Samir Ahraui van de PvdA, Adeel Mahmood van DENK en Sebastiaan Kruis van de PVV.

Constaterende, dat het raadsenquêterapport over Amare de conclusie bevat dat de raad tussen 2010 en 2021 niet volledig is geïnformeerd en dat de raad op aspecten misleid is over Amare;

Overwegende, dat het misleiden en onvolledig informeren van de raad niet alleen voor grote financiële problemen heeft gezorgd, maar ook voor verstoorde verhoudingen tussen raad en college;

Keurt het misleiden en onvolledig informeren van de gemeenteraad door opeenvolgende colleges tussen 2010 en 2021 af.

En gaat over tot de orde van de dag.

Dankuwel.