Schrif­te­lijke vragen Invasieve exoten in het Haagse bomen­be­stand

Indiendatum: 7 feb. 2024
Antwoorddatum: 2 apr. 2024

Het raadslid mevrouw Gerritsen heeft op 7 februari 2024 een brief met daarin zes vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht.
Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

In het licht van het recente rapport 'Bomen voor biodiversiteit' van Natuur en Milieu en Wageningen University & Research, stelt de Partij voor de Dieren vragen aan het college over de aanpak van invasieve exotische boomsoorten. De vragen richten zich op de aanwezigheid en het beheer van bepaalde boomsoorten in Den Haag, waaronder de hemelboom, en de mogelijke uitdagingen rondom de beschikbaarheid van inheems plantmateriaal.

1. Is het college bekend met het onderzoek Bomen voor biodiversiteit Onderzoek naar bomen in Nederlandse gemeenten van Natuur en Milieu en Wageningen University & Research uit december 2023 (zie bijlage 1)?

Ja.

De hemelboom wordt als zorgwekkende soort aangemerkt in het rapport. Er wordt geconstateerd dat er ruim 1000 hemelbomen in Den Haag staan. Voor deze soort geldt een verbod voor handel, kweek en transport in de Europese Unie en de soort zorgt voor grote schade aan de biodiversiteit. Ook is er in Den Haag in recente jaren nog sprake geweest van aanplant (al dan niet in bakken) van deze boom.

2. Kan het college aangeven waarom er in Den Haag toch sprake is geweest van de aanplant van hemelbomen terwijl het in EU-verband verboden was om deze soort te transporteren? Graag een toelichting.

Er zijn na 2019 geen hemelbomen door de gemeente aangeplant. Na het instellen van het Europees verbod op het vervoeren en aanplanten van hemelbomen zijn deze van onze sortimentslijst gehaald. Bij de genoemde studie is gebruik gemaakt van openbare data. Deze data bleken achteraf niet te zijn geactualiseerd. Dit is inmiddels hersteld.

3. Is er in Den Haag beleid om verdere verspreiding van de hemelboom tegen te gaan, bijvoorbeeld door actieve verwijdering van zaailingen of andere beheersmaatregelen?

Ja, de gemeente Den Haag volgt hierin Europese Wetgeving. Die bepaalt dat in de natuur aanwezige populaties moeten worden opgespoord en verwijderd. In lijn met deze wetgeving wordt dit gedaan binnen de grote groengebieden op het moment dat in het betreffende gebied bosonderhoud wordt uitgevoerd. Zo zijn de afgelopen jaren in de Scheveningse Bosjes en het Hubertuspark locaties vrij gemaakt van hemelbomen en vindt daar nu nog nazorg op. Bij toekomstig bosonderhoud wordt vooraf actief gezocht naar locaties met hemelbomen en, indien aanwezig, worden deze direct verwijderd.

Het rapport van Natuur & Milieu vermeldt een zwarte lijst van 33 invasieve exoten (zie bijlage 2). De indieners constateren dat enkele soorten, zoals de Canadapopulier en de valse acacia, zowel op deze zwarte lijst als op de Haagse sortimentslijst staan, zoals gepubliceerd in het Handboek Openbare Ruimte (laatste update 10 januari 2023).

4. Kan het college aangeven welke soorten uit het Haagse sortiment tevens op deze zwarte lijst voorkomen?

De volgende soorten staan zowel op de Haagse sortimentslijst als op de genoemde lijst van NME: vederesdoorn, Amerikaans krentenboompje, erwtenboompje, Canadese kornoelje, smalle olijfwilg, zilverwilg, Pennsylvaanse es, Anna Paulownaboom, Canadapopulier, witte abeel, kleine vogelkers, fluweelboom, Amerikaanse eik, valse acacia en sering.

5. Kan het college hierop reflecteren? Deelt het college de constatering dat er invasieve exoten op de Haagse sortimentslijst staan? Zo niet, waarom niet? Hoe wil het college hiermee omgaan?

De bij vraag vier genoemde soorten zijn niet (Europees) verboden om aan te planten bijvoorbeeld het breed toegepaste krentenboompje, mede omdat exoten voor de biodiversiteit een aanvulling kunnen zijn op de Haagse sortimentslijst in een veranderend klimaat. De lijst van de NME is met landelijke onderzoeksgegevens opgesteld, hierin is geen onderscheid gemaakt in regio’s of gebied specifieke kenmerken. Niet van elke soort op de zwarte lijst van de NME is vastgesteld dat deze ook in stedelijk gebied een invasief karakter heeft.

De Haagse sortimentslijst is een dynamische lijst waarin ervaringen vanuit de praktijk en hernieuwde inzichten vanuit wetenschappelijk onderzoek één keer in de drie jaar verwerkt worden.

Bij het vaststellen van een Haags bomensortiment in een veranderend klimaat staan we voor een grote uitdaging. Den Haag is aangesloten bij het onderzoek van de Wageningen Universiteit (WUR) naar Effectief Groen voor klimaatadaptatie. Het vaststellen van ‘klimaatbomen’ zijn hierin een belangrijk onderdeel. Eind april verwachten we een herziening van de WUR lijst te krijgen. De herziene lijst van de WUR en de groene en zwarte lijst van de NME zullen als input gebruikt worden bij het vaststellen van een nieuwe Haagse Sortimentslijst.

Eén van de aanbevelingen is: "Er wordt een tekort aan inheems plantmateriaal voorzien. Van sommige soorten, zoals de esdoorn en wintereik, is al een tekort en worden buitenlandse planten van die soorten toegepast (Bartelink et al., 2021). Ga zo vroeg mogelijk met de boomkwekerij in gesprek over de wensen voor boomsoorten. Zo worden vraag en aanbod op elkaar afgestemd, en zijn er in de toekomst genoeg bomen van de groene lijst beschikbaar om te kunnen planten."

6. Herkent het college deze uitdaging en zo ja, welke acties worden ondernomen om zowel voor gemeentelijk beheer als voor andere stedelijke groenprojecten voldoende inheems plantmateriaal beschikbaar te stellen?

Ja, we herkennen de uitdaging van voldoende plantmateriaal voor de toekomst van Nederland. In de Intergemeentelijke Studiegroep Bomen staat het onderwerp ook op de agenda en zijn wij actief in contact met kwekers met betrekking tot het plantmateriaal. Den Haag is ook een van de trekkers en initiatiefnemers van het Oogstfonds (www.oogstfonds.nl) waar verschillende soorten wetenschappelijk onderzoek naar bomen geïnitieerd wordt.

Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester,