Bijdrage Commissies Program­­ma­­be­­groting 2023-2025

Inhoudsopgave

• Gemeenteraad
• Economie
• Duurzaamheid, milieu en energietransitie
• Buitenruimte
• Dierenwelzijn
• Mobiliteit
• Cultuur en Bibliotheken
• Sport
• Onderwijs
• Zorg, Welzijn, Jeugd en Volksgezondheid
• Werk en Inkomen
• Stadsontwikkeling en Wonen
• Stadsdelen, Integratie en Dienstverlening
• Financiën

Gemeenteraad

We vinden het van belang dat er meer geld naar de ondersteuning van de gemeenteraad gaat zodat die zijn controlerende taak kan uitvoeren. Graag een reactie. Verder vinden we het goed dat er nu ⅓ naar fractieondersteuning gaat en gaan ervan uit dat dit voor zowel grote als kleine partijen is bestemd. Tot slot een vraag over de Gemeentelijke Accountants Dienst. Kan worden aangegeven hoe voorkomen wordt dat de GAD met onvoldoende budget overgaat naar de raad? En is er capaciteit binnen de GAD om juist vaker in opdracht van de raad taken te verrichten?

Economie

Voorzitter,

De Partij voor de Dieren zal altijd inzetten op duurzaamheid als het gaat om de economie van onze stad. Te vaak staren we ons nog blind op groei, zonder voldoende rekening te houden met alle gevolgen.

In dat kader ben ik blij met onze in juni aangenomen motie om bij de toekomst van Scheveningen de principes van de donut-economie te omarmen. Een belangrijk keerpunt: niet alleen naar groei kijken maar zeker ook naar draagkracht. Wat kan Scheveningen aan? De natuur, de inwoners, de luchtkwaliteit, de faciliteiten, handhaving? Het college gaf aan dat dit nu een gezamenlijk proces is. Dus mijn vraag: hoe staat het met dit gezamenlijke proces?

Het college gaat luisteren naar de behoefte van bewoners en ondernemers waarbij het donutmodel als inspiratie kan dienen voor het beter verenigen van economie, mens en ecologie. Zijn er al nieuwe inzichten gekomen?

Dat is een klein stapje naar citymarketing. Mijn fractie is blij dat het schaarse geld voor toerisme en marketing momenteel niet wordt gebruikt voor verre landen. Want: het is eenvoudigweg niet goed te praten om te mikken op extra inkomsten en de veroorzaakte gigantische uitstoot en milieuschade te negeren. Het woordje ‘momenteel’ in de beantwoording stelt ons echter niet gerust. Heeft dit alleen te maken met Corona? Mikken we straks toch weer op toeristen die middenin stikstofcrisis en klimaatcrisis een oceaan moeten oversteken voor een paar honderd euro extra? Kan de wethouder nu toezeggen dat we geen marketing meer richten op toeristen van de andere kant van een oceaan? We vinden dit echt belangrijk en overwegen een motie.

Voorzitter, het is bekend dat de energiekosten momenteel veel ondernemers in hun greep houden. Het is goed te zien dat we ze ondersteunen met dienstverlening gericht op energiebesparing. Maar als ik door de stad loop verbaas ik me over het grote aantal winkeliers dat de hele dag onderneemt met hun voordeuren wagenwijd open.

Een simpel idee: een vriendelijk bordje uitdelen, waarin ze uitleggen dat ze open zijn, én de deur dicht is om energie te sparen. Wordt in veel steden uitgedeeld. Is de wethouder bereid dit mooie initiatief over te nemen? We lopen als fractie graag samen met de wethouder een rondje langs de winkels. De energiecrisis verdient het, net als in de coronacrisis, dat mensen bewust worden gemaakt van dit soort zeer effectieve maatregelen.

En in het verlengde daarvan: duurzame terrasverwarming. We zagen het wel staan in de begroting, maar we zien ze niet staan op de terrassen. Kan de wethouder aangeven hoeveel hiervan wordt gebruikt? Duurzame terrasverwarming is effectief (95% besparing!) Maar is de aanpak ook effectief? Kunnen we ze er niet veel meer bij helpen? Het lijkt toch een 1-2-3tje voor de horeca, laten we ze als gemeente actief benaderen.

Verder; eind 2023 loopt het inkoopcontract af. Er komt een nieuw actieplan Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeverschap en Inkopen. Wij pleiten al langer voor meer circulaire randvoorwaarden bij het opdrachtgeverschap van de gemeente en zijn dan ook benieuwd hoe het met de voortgang hierover gaat? Wanneer worden we hierbij betrokken en wanneer kunnen wij onze eisen aanleveren?

Ook pleiten we ervoor dat we nog meer op lokale economie inzetten. Er zijn vele voordelen voor het klimaat, maar niet in de laatste plaats: financieel. Bijvoorbeeld voor eerlijke en duurzame voedselketens in Den Haag. Lokale groentepakketten lijken immuun voor inflatie en kosten blijven laag. Is het niet interessant om hier veel meer op in te zetten? Een aantal suggesties:

• We kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan het netwerk via de duurzaamheidskringen en de voedselraad?

• Of dit soort initiatieven faciliteren?

• Of de distributie ondersteunen?

• Of de inkoop van de gemeente bij dit soort mooie initiatieven doen?

• Samenwerking binnen de regio initiëren en stimuleren?

• Graag een reactie op dit laaghangend fruit - lokaal fruit nog wel.

Een actieve rol zouden we ook heel graag willen zien bij de duurzaamheidskringen. De gemeente zegt nieuwe branches te helpen, maar het is alweer jaren geleden dat er een nieuwe duurzaamheidskring bij kwam. Zonde! We zien zoveel kansen!

Kan de wethouder hier meer actie op ondernemen? Men ondersteunt nu alleen op aanvraag. Verkennende en motiverende gesprekken met kansrijke branches en verenigingen kosten vrijwel niks. Welke branches zijn kansrijk? Kinderopvang? De vele winkeliersverenigingen?

Verder moeten alle investeringen door de deelnemers zelf gedaan worden. Maar verduurzaming betekent heel vaak besparing en dus is een budgetneutrale hulp mogelijk. Komen de duurzaamheidskringen in aanmerking voor de revolverende fondsen?

Dan de Samenscholing. In januari moet dit collectief van vrije geesten hun thuishonk verlaten van de gemeente. De verbouwing van het pand aan de Beatrijsstraat zou per direct beginnen met asbestsanering, strippen etc, met direct daaropvolgend de rest van de verbouwing. Mijn fractie vindt dit vreemd, ook aangezien er nog niet eens een definitief ontwerp van de architect is. Ook vragen wij ons af of het sneuvelen van de bouwvrijstelling nog invloed heeft op de verbouwing. Daarom vraag ik de wethouder om de planning - de tijdlijn van de verbouwing - en de stikstofberekening met de raad te delen.

Over Parkpop: is het budget al toegewezen en valt het nu vrij? Hoe werkt dat? Kunnen we dan niet alsnog bijvoorbeeld Milan laten doorgaan?

Duurzaamheid, milieu en energietransitie

Voorzitter,

5 jaar geleden werd het Haags klimaatpact gesloten. Dit was het moment dat door nagenoeg alle partijen werd vastgelegd dat we harder gingen sturen om de klimaatcrisis te voorkomen. Door bijvoorbeeld te werken met tussendoelen en door als gemeente het goede voorbeeld te geven. Helaas kunnen we ondertussen constateren dat we de afgelopen tijd vooral hebben stilgestaan. Het Haags klimaatbeleid was als een schip dat maar ronddobbertzonder kompas en kapitein.

Voorzitter, de grote vraag is natuurlijk of we de komende jaren verandering gaan zien. De Partij voor de Dieren hoopt het, maar is eigenlijk niet overtuigd. De wethouder schaft nu de programmabrieven af en vervangt ze door werkagenda’s. Wij vragen ons af of de stad hier echt beter van wordt. Na jaren van praten zouden we actie willen zien.

En voorzitter, de cijfers liegen er niet om. Jaar op jaar haalt Den Haag zijn CO2-doelen niet. Tegelijkertijd blijven we doen wat we altijd al delen en hopen op een ander resultaat. Wel verhogen we de doelstellingen. Over energietransitie hebben we de volgende vragen:

1. We hebben jaren getrokken aan wijkplannen en wijkagenda’s die niet werkten. Waarom zal het nu anders gaan met de wijkroutekaarten?

2. Binnenkort moeten we de transitievisie krijgen. Zal de nieuwe versie van dit document echt een inhoudelijke visie vastleggen of is het nog steeds een slechte versie van het stedelijk energieplan?

3. We spreken al heel lang over welke bronnen in Den Haag zullen worden benut. We waren blij dat daarom een bronnenstrategie zou komen, maar die komt pas eind volgend jaar. Kan dit niet wat sneller? We hebben al genoeg tijd verloren.

4. Wat mijn fractie verder vreemd vind is dat de regelingen voor 2023 nog niet bekend zijn. Dit brengt veel onzekerheid met zich mee. Waarom worden de huidige regelingen dan niet met een half jaar verlengd?

5. Het college geeft aan dat het het een gemiste kans is dat verduurzaming niet expliciet onderdeel is van de verhuurdersvergunning. Heeft ze dit ook tegen het kabinet gezegd? Vindt ze überhaupt dat de gemeente genoeg juridische instrumenten heeft om op verduurzaming te sturen?

6. Voor de energiecoaches wordt door het college aangegeven dat er geen beleidsmatig doel is gesteld. Dit is toch gek? Deze coaches zijn er toch voor een reden? En de gemeente heeft invloed op hoe succesvol deze zijn, bijvoorbeeld door de mate van training en werving.

7. Het college geeft aan dat de energiecoaches een initiatief vanuit de stad zijn. Ondertussen komt de communicatie wel vanuit de gemeente. We ontvangen signalen dat de communicatie voor verwarring zorgt en soms zelf niet klopt. Herkent de wethouder deze signalen? En welke rol ziet het college voor de gemeente in het succes van deze coaches?

8. Bij de beantwoording van de technische vragen staat dat de gemeente op adresniveau beschikt over informatie over de energielabels. Waarom gebruikt de gemeente deze informatie niet om huishoudens te benaderen?

Over de gemeentelijke privaatrechtelijke rol hebben we verder natuurlijk ook nog vragen:

1. Bij de beantwoording gaf het college aan dat de gemeente geen eisen kan stellen aan derden ten aanzien van duurzaam slopen bij gemeentelijke tenders. Dit klopt toch niet?

2. Rond tenders wordt wel aangegeven dat aandacht wordt gevraagd voor biobased bouwen. Dat is mooi dat er aandacht voor is, maar legt de gemeente het ook vast? In welke gevallen?

3. Aangegeven wordt dat de gemeente met een nieuw Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven komt. Wat komt daar nou extra in ten opzichte van het huidige beleid?

4. Dan het concernbeleid op het gebied van energie. De vorige liep in 2020 af en sindsdien is er niets meer vernomen. Onze motie is in 2020 hierover ook aangenomen (RIS306780) en die is nog steeds niet afgedaan. Waarom horen we er zo lang niet over?

5. Dan het voedsel. 16% Plantaardig en 16% biologisch. Dat is erg weinig gegeven de aangenomen initiatiefvoorstellen en moties. Specifiek is de motie aangenomen om bij de programmabegroting aan te geven hoe het college zich de komende jaren zal inzetten om het biologische en plantaardige voedselaanbod te vergroten. Hier zien we nu nergens wat van terug. Wat is er gebeurd met de uitvoering hiervan?

6. Tot slot, de luchtkwaliteit. Hier ligt nog steeds weinig ambitie, terwijl we nog steeds niet aan de WHO-normen voldoen. Wat gaat de wethouder doen om de luchtkwaliteit te verbeteren? Wanneer krijgt de raad het voorstel om de milieuzone uit te breiden?

Tot slot een vraag die is blijven liggen gisteren over water. Dunea voert met verschillende experimenten met gemeenten om waterbesparing in nieuwbouw te bevonden. Doet de gemeente hier ook iets mee?

Buitenruimte

Voorzitter,

De Partij voor de Dieren is natuurlijk blij met een verhoging van het budget in het programma Buitenruimte. Wel vragen wij ons af hoeveel van dit budget er overblijft na het aanpakken van achterstallig onderhoud om echt verbeteringen toe te passen. Heeft de wethouder daar al een ruwe schatting van? Wat krijgt prioriteit, binnen het besteden van de incidentele middelen?

En voorzitter, over prioriteit gesproken. Mijn fractie heeft het idee dat een aantal van de zaken die we in de begroting aantreffen niet bijzonder efficiënt zijn en soms juist het beleid tegenwerken. Een drietal zaken wil ik er uit lichten:

1. Het afschaffen van de kapvergunning voor achtertuinen. Het college zegt altijd het zo moeilijk te vinden dat ze geen invloed kunnen uitoefenen op verstening in tuinen, zoals de door ons voorgestelde tegeltaks. Maar de bomen dié er staan kunnen weldegelijk een beetje beschermd worden en dat is door deze vergunning. Tuinbomen zijn vaak gezonder dan straatbomen. Deze bomen vogelvrij verklaren helpt niet bij het behalen van 5% groei in kroonoppervlak. De Partij voor de Dieren snapt niet hoe een college met nota bene GL erin dit kan verzinnen. Mijn fractie zegt ‘behoud de vergunningsplicht en wordt juist strenger in het verlenen van kapvergunningen.’ Graag een reactie van de wethouder.

2. Herplantplicht. Als ik een boom zou planten voor alle berichten die ik krijg over bomen die worden gekapt en niet herplant worden, zou Den Haag geen versteende stad meer zijn. Hoe kan het dat dit zo vaak mis gaat? Waarom duurt het soms jaren, of gebeurt het helemaal niet dat bomen die eigenlijk vervangen moeten worden, niet terug komen? Wie is hiervoor verantwoordelijk en waar kan men terecht met vragen of klachten, want voor bewoners is het een raadsel. De Partij voor de Dieren ziet hier echt ruimte voor verbetering.

3. Bomen planten zonder standaard te zorgen voor een groeiplaats waar bladcompost, water en zuurstof in de bodem terecht kunnen komen, is niet duurzaam. Toch zien we dat lang niet altijd werk-met-werk gemaakt wordt als het hierop aankomt. Waarom wordt niet standaar de groeiplaats van een boom verbetert als een boom wordt herplant of een straat wordt heringericht?

Voorzitter, verder zien we dat het doel 3000m2 groen toevoegen in de beantwoording op de vragen meer een streven is dan een hard doel. Kan de wethouder dit doel SMART maken en wat gebeurt er als het geld op is voor dit doel is bereikt?

Dan de Aziatische Duizendknoop. In de voortgangsbrief uit december 2021 stelde het college dat het huidige budget alleen volstaat voor knelpunten, en dat voor het echt aanpakken van de Aziatische Duizendknoop 200.000 euro extra nodig is gedurende 10 jaar. Mijn fractie stelt voor om hier een groot deel van de middelen voor plaagbestrijding hiervoor hiervoor in te zetten. En gaat de wethouder beter rapporteren over de ontwikkeling van de omvang van het areaal, bijvoorbeeld bij de programmarekening? Graag een reactie.

Dan, voorzitter, we hebben het onlangs al uitgebreid over afval gehad, maar ook in deze begroting ziet mijn fractie echt minimale inzet voor bronvermindering. Ondanks wetgeving worden plastic zakjes nog steeds gratis uitgedeeld op markten en in buurtsupers. De heer Scheper heeft een initiatiefvoorstel geschreven hierover en het pre-advies is inmiddels DRIE jaar te laat. Dat werkt nogal de indruk dat zowel het college als D66 hier geen prioriteit aan geven. De PvdD roept de wethouder op hier heel snel mee te komen zodat dit zeer binnenkort in de commissie kan worden besproken.

Ook wil de PvdD wil van de wethouder weten wat hij de komende jaren gaat doen om ervoor te zorgen dat bedrijven in Den Haag minder wegwerp plastic gaan gebruiken in hun bedrijfsvoering? Slechts een handjevol initiatieven noemen onder het mom van ‘wat zijn wij goed bezig’ is voor de PvdD niet genoeg en eerlijk gezegd een beetje gênant. Daarnaast wachten wij nog op de uitvoering van ons initiatiefvoorstel, plastic fantastic. Hierin komen wij ook met oplossingen om ervoor te zorgen dat er minder wegwerp plastic in de stad terecht komt, zoals een handreiking voor bedrijven. Kan de wethouder hierop reflecteren?

Voorzitter, de gemeente geeft aan dat het doel om 40% van gescheiden afvalinzameling niet wordt gehaald. Welke consequentie verbindt zij hier dan aan? Wat de Partij voor de Dieren betreft is meer nodig gegeven de dramatische cijfers (landelijk doel was 75%). Waarom gaat het college niet in meer wijken GFT inzamelen en veel meer biocontainers inzetten? Zou bijvoorbeeld de plek van de verdwenen PMD bakken niet gebruikt kunnen worden door meteen een GFT biococon neer te zetten? Ook is mijn fractie benieuwd hoe er op toe wordt gezien dat bij hoogbouwprojecten gescheiden afvalinzameling plaatsvindt.

Tot slot nog even kort over de reclame opbrengsten. Die zijn onverwacht hoog uitgevallen. Eerder werd aangegeven dat er een groot financieel tekort zou ontstaan bij het invoeren van fossielvrije reclame. Biedt deze meevaller de mogelijkheid om toch te stoppen met fossiele reclame?

Dierenwelzijn

Alle dieren tellen mee Voorzitter, u bent van ons gewend dat wij het college op dit dossier zullen stimuleren, uitdagen en controleren. Daarom ook de eerste vraag aan de wethouder, welke ambities deze nieuwe wethouders dierenwelzijn en hondenbeleid hebben voor het komende jaar. Welke concrete plannen gaan zij uitvoeren?

Vissen. Handhaving op het water. Op de door ons gestelde technische vragen blijkt dat het college aangeeft dat deze boa’s APV overtredingen handhaven. Kan het college toelichten hoe het gaat omtrent het verbod op staandwantnetten voor de Haagse kust?

Haaien. Dieren horen in het wild en niet in een pizzatent. Al eerder vroeg de Partij voor de Dieren naar hoe we als gemeente omgaan met een restaurant dat haaien houdt. De vorige wethouder zou terugkomen op wat de gemeente heeft ondernomen nadat bekend werd dat wilde dieren tentoongesteld zouden worden in een pand met horecabestemming op Kijkduin? Tot op heden hebben we daar niets van vernomen van de wethouder onze fractie is benieuwd wanneer de toegezegde brief komt op dat punt.

Ganzen. Uit onze technische vragen geeft het college aan dat er een plan van aanpak nodig is. Kan het college aangeven welke partijen daarbij worden betrokken? Of bijvoorbeeld hof ganzen daar onderdeel vanuit maakt?

Insecten. Voorzitter, deze veelzijdige dieren hebben ook een groot maatschappelijk nut. Vele van deze bestuivers zijn verantwoordelijk voor onze voedselvoorziening. Zo zijn er insectentotems die in de buitenruimte geplaatst kunnen worden en zo een huis bieden aan insecten op versteende plekken. Kan de wethouder aangeven hoe het college over dit idee denkt?

Hondenbeleid

Voorzitter, de nieuwe wethouder honden heeft een flinke kluif meegekregen van de vorige wethouder wat betreft het hondenbeleid. Niet voor niets heeft onze fractie hier na jarenlange debatten uiteindelijk zelf maar het initiatief genomen om beleid te maken gezamenlijk met de mensen met honden in onze stad. Middels enquêtes, gesprekken bij de veel gebruikte uitlaat plaatsen, gesprekken met dierenartsen en organisaties zoals de Koninklijke Hondenbescherming, die gelukkig op initiatief van ons uiteindelijk ook is betrokken bij de gemeentelijke dierenwelzijnsoverleggen en de huisdier informatie punten.

Ook is er een inventarisatie gekomen van gevaarlijke hondenlosloopplekken op ons initiatief maar is er weinig gebeurd met een aanpak daarvan vanwege het gebrek aan prioriteit van het vorige college. Een aanpak is niet alleen nodig om de veiligheid voor de honden te verbeteren, maar ook de verkeersveiligheid van alle verkeersgebruikers. Kan deze nieuwe wethouder aangeven wat hij gaat doen om die gevaarlijke situaties op te lossen en wanneer er een concreet plan met oplossingen ligt?

Opvang en verzorging

Voorzitter allereerst wil onze fractie bij dit punt eerst ingaan op de aanbesteding Dierennoodhulp. Al vaker heeft onze fractie gevraagd naar hoe die aanbesteding verloopt en hoe we als raad daarbij worden betrokken. Want hoe kunnen we als raad nog bijsturen? Wat zijn de criteria van de aanbesteding?

Dan nog een vraag of de wethouder het al vaker toegezegde onderzoek van TwynstraGudde met ons delen? En ook of deze wethouder kan toelichten wat volgens het nieuwe college wordt verstaan onder een marktconforme vergoeding voor de uitvoering van de dierenwelzijnstaken door dierenhulporganisaties in opdracht van de gemeente?

Dan nog specifiek de aandacht voor de wildopvang. Al vaker heeft de Partij voor de Dieren aandacht gevraagd voor deze belangrijke opvanginitiatieven. Zij helpen jaarlijks meer dan 20.000 gewonde in het wild levende dieren, die vaak door toedoen van de mens in de problemen zijn geraakt. Wederom blijkt uit onze technische vragen dat het college voor gewonde in het wild levende dieren een financiële bijdrage van 50.000 geeft voor het vervoer en de verzorging van gewonde in het wild levende dieren. Hiermee koopt het college de algemene zorgplicht af. Kan de wethouder dierenwelzijn, specifiek aangeven welke organisaties daarmee worden ondersteund? En welke verzorgingstaken van gewonde in het wild levende dieren worden daarmee uitgevoerd?

Mobiliteit

Voorzitter,

Omwille van de tijd heb ik mijn bijdrage gereduceerd tot overgebleven vragen, want ik kan mij verder aansluiten bij de vragen van de HSP, GL en CU:

• Kan de wethouder de websites over de sterfietsroutes wordt geüpdatet?

• Kunnen wij als raad ook weer eens over geïnformeerd worden over de plannen, de knelpunten en eventuele wijzigingen van het sterfietsnetwerk?

• We hebben als stad veel te weinig regie over ons OV. Haltes sluiten, routes veranderen. Omdat MRDH en HTM verantwoordelijk zijn, kunnen we als stad moeilijk ingrijpen. Daarom is mijn fractie benieuwd of er manieren zijn om als stad zelf extra te investeren in OV om o.a. de kwaliteit te verbeteren en haltes open te houden?

• Kan de wethouder nog ingaan op de inbreng van de heer Schram over de mogelijkheden van vervoer via water?

• Tot slot, zouden we liever vandaag dan morgen de plannen rond de ongelijkvloerse kruising in de prullenbak zien belanden. Waarom kiest het college daar niet voor? Dit geld kan ook besteed worden aan fietspaden en openbaar vervoer. Dat past ook beter bij de ambities in het coalitieakkoord. (Hommerson tunnel)

De ambities van dit college zijn duidelijk. Fietsen op 1, dan OV, dan de auto. We zien dat de fietser inderdaad meer ruimte heeft gekregen, zeker onder wethouder van Asten. We hopen dat de nieuwe wethouder zich onverminderd in blijft zetten voor dit vervoersmiddel. Kan de wethouder toezeggen dat de website over de sterfietsroutes een update krijgt en wij als raad ook weer eens geïnformeerd worden over de plannen, de knelpunten en eventuele wijzigingen?

De liefde voor het OV zien we helaas minder terug dan we zouden willen. De auto laten staan wordt voor veel mensen pas aantrekkelijk als er een goed alternatief is, maar de treinen worden duurder, gaan minder rijden en hier in Den Haag zien we steeds meer haltes verdwijnen. Omdat de MRDH en HTM hiervoor verantwoordelijk zijn, hebben we als raad maar weinig zeggenschap over wat er in de stad gebeurt op dit gebied. Dat vinden we allemaal vervelend, maar wat kunnen we er aan doen?

Is het mogelijk om als gemeente financieel bij te dragen aan het behoud van haltes, als de raad bijvoorbeeld beslist dat ze dit belangrijk genoeg vindt? Moeten we vaker met HTM in gesprek? Kan de wethouder uiteenzetten wat wij als raad buiten de MRDH om kunnen doen om invloed uit te oefenen op het OV in onze stad?

Ook is mijn fractie wel benieuwd naar een reactie van de wethouder op de inspraak van de heer Schram.

Tot slot, zouden we liever vandaag dan morgen de plannen rond de ongelijkvloerse kruising in de prullenbak zien belanden. Waarom kiest het college daar niet voor? Dit geld kan ook besteed worden aan fietspaden en openbaar vervoer. Dat past ook beter bij de ambities in het coalitieakkoord.

Cultuur en Bibliotheken

Voorzitter,

Als groot kunst-en cultuurliefhebber wil ik beginnen met mijn zorgen uit te spreken., Mijn zorgen, maar eerlijk gezegd ook wat teleurstelling. In campagnetijd beloofde een meerderheid van de partijen - ook van de coalitiepartijen - aan de stad en aan de culturele sector, dat er betere tijden aan zaten te komen. Dat we als Den Haag niet langer treurig onderaan zouden bungelen als het om investeren in kunst en cultuur gaat.

Ik heb geloof ik nog ergens een foto van kandidaat-raadsleden die hun hand opstaken voor de investering die de culturele sector nodig heeft om goed te functioneren. Helaas is dit niet terug te zien in het coalitieakkoord en niet terug te zien in deze begroting. Nee, we vertrouwen weer op de veerkracht van de sector en promoten een hardloop-rondje langs streetart op de Binckhorst.

In de programmabegroting lezen we dat de cultuurvisie begin 2023 af moet zijn. Komt er voor die tijd nog een mogelijkheid te hebben over het proces zelf? Nu lijkt het alsof we het proces al ingaan, terwijl we volgens mij nog niet een fatsoenlijk lessons-learned gesprek hebben gehad en hebben nagedacht over hoe het proces zelf beter kan worden ingevuld, zowel met de raad als met de sector. Mij bereiken weer veel signalen vanuit de sector zelf dat dit voor hen niet duidelijk is, en eerlijk gezegd is dat het voor mij ook niet. Kan de wethouder dit uiteenzetten? En kan zij hierin meenemen wat er anders zal zijn aan het proces met de adviescommissie, waar we de vorige keer toch behoorlijk veel over hebben gesproken en een stand van zaken geven over de onderzoeken naar de systeeminstellingen die gedaan zouden worden?

Voorzitter, verder wil ik een aantal onderwerpen individueel aanstippen.

Ten eerste, de brief die we hebben ontvangen van CultuurSchakel. Aanbieders van cultuurbeoefening zoals dans- en muziekles, gaan inmiddels ook gebukt onder de stijgende energieprijzen. De sector vraagt dringend om een oplossing. Een aantal suggesties aan de wethouder:

1. Kostenstijging voorkomen door huur en vaste lasten van gemeentelijk vastgoed niet omhoog te gooien.

2. Subsidies en regelingen die nu gelden voor het verbeteren en verduurzamen van sportclubs, ook laten gelden voor aanbieders van cultuurbeoefening.

3. Meer maatwerk rondom de Ooievaarspas. Ook inkomens net boven de inkomensnorm voor de Ooievaarspas hebben moeite met het betalen van kunst- of cultuurles. Is het mogelijk om de inkomensnorm in sommige gevallen los te laten, bijvoorbeeld op voorspraak van een leraar of maatschappelijk werker?

Kan de wethouder uitzoeken of dit mogelijk is?

Ook veel culturele instellingen hebben of krijgen last van de stijging van de energierekening. Mijn fractie wil daarom voorstellen om een actie te starten en culturele instellingen en CultuurSchakel partners te helpen met het verduurzamen van hun panden. Energiecoaches of iets soortgelijks die bij cultuuraanbieders en -beoefenaars helpen met advies en energiebesparende artikelen zoals LED-lampen, radiatorfolie en tochtstrips. Want laten we wel wezen, de wethouder wil vast ook niet dat kinderen dansles krijgen in een vochtige ruimte, of dat ruimtes te koud worden voor kunstenaars om een gitaar of een kwast vast te houden. Graag een reactie.

Voorzitter, ook lezen we dat het college het museumkwartier wil versterken, maar we zien ook dat met de huidige plannen van het college ook een instelling helemaal verdwijnt uit het Museumkwartier. Mijn fractie vindt het heel vreemd dat met geen woord wordt gerept over mogelijkheden om hedendaagse kunst onderdeel te laten zijn van het aanbod in het Museumkwartier. Juist door de aanwezigheid van West is het culturele aanbod in dit gebied diverser, prikkelender en trekt een meer gevarieerde doelgroep aan. Dit is toch precies wat we willen in het museumkwartier? Graag een reactie van de wethouder.

Voorzitter, dan over archeologie en monumentenzorg.

Kan de wethouder ingaan op hoe het staat met de stofkamoperatie? Eerder is toegezegd dat de raad hier jaarlijks over zou worden geïnformeerd (al in 2020), maar dit is eigenlijk niet consistent gebeurd. Kan dit anders met een voortgangsbrief?

Bij de jaarrekening is aangegeven dat na de zomer er een voorstel komt rond schoolpanden en Indisch erfgoed. Het is al een tijdje na de zomer. Waarom is dit uitgesteld? Uit de technische vragen volgt dat het Indisch erfgoed niet eens is opgestart. Waarom? Wanneer komen de voorstellen rond scholen?

Verder begrijp ik dat het nog een tijdje duurt voor de voorstellen rond post65 komen; het worden pas monumenten aan het eind van de collegeperiode. Kan dit niet versneld worden?

Tot slot, waarom is de evaluatie van de welstandsnota weer uitgesteld? Nu q2 volgend jaar. Krijgen we hem dan echt?

Sport

Voorzitter,

Omwille van de tijd ga ik puntsgewijs door mijn vragen.

Ik start met kunstgrasvelden. In 2023 worden er drie nieuwe kunstgrasvelden aangelegd., Het college zet in op kunstgras en onderstreept vooral de voordelen. Maar is er onderzoek gedaan naar de negatieve gevolgen van kunstgrasvelden? plastic deeltjes, mogelijk PFAS, klimaatbestendigheid en bodemkwaliteit . Zijn deze gevolgen meegenomen in de overweging om voor kunstgras te kiezen en zo ja kan de wethouder de uitkomst van de overweging ook met de raad delen?

Dan toegankelijkheid, het college zet in op het uitbouwen van de mobilitheek en beweegloket en gaat daarnaast intensiever samenwerken op basis van het convenant ‘ inclusief sporten en bewegen’ Kan de wethouder toelichten welke resultaten hij met deze intensievere samenwerking verwacht?

Onderwijs

Voorzitter,

Veel goede vragen zijn door voorgaande collega’s al benoemd. Mijn partij richt zich daarom op twee punten.

Mijn eerst punt is het MBO ik sluit me daarbij aan bij de vragen van mevrouw Peeck. Want nog steeds zien we dat MBO studenten in deze stad niet dezelfde behandeling krijgen als HBO en WO studenten. Dit versterkt de kloof tussen MBO en andere studenten.

Zo kunnen MBO'ers vaak geen gebruikmaken van studentenkortingen met hun studentenpas en kunnen zij niet aansluiten bij de Haagse introductieweek. Mijn partij vindt het onbegrijpelijk dat dit nog steeds niet mogelijk is.

We lezen in de beantwoording van de vragen dat de wethouder hier nu over in gesprek zal gaan en dit gaat onderzoeken. Liever laat dan nooit, natuurlijk, maar kan de wethouder dit iets verder toelichten en wanneer verwacht hij hier resultaten mee te boeken? En wat is het streefdoel van wat hij hiermee wil bereiken?

Dan onderwijshuisvesting, Scholen in Den Haag hebben momenteel al veel op hun bordje. Wat doet de wethouder om ervoor te zorgen dat duurzaamheids subsidies voor bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen en groen blauwe schoolpleinen niet blijven liggen de komende jaren? Hoe ondersteunen we scholen daarbij kan de wethouder daarop reflecteren?

Zorg, Welzijn, Jeugd en Volksgezondheid

Voorzitter,

De Partij voor de Dieren zal een viertal onderwerpen bespreken: huiselijk geweld, sekswerkers, emancipatie en maatschappelijke opvang.

Huiselijk geweld

Voorzitter, onze fractie is daarbij verheugd te lezen dat het college EINDELIJK een pilot start met opvang nieuwe stijl voor slachtoffers van huiselijk geweld. Zo wordt volgend jaar gestart met het beschikbaar stellen van een opvangplek in de crisisopvang voor gezinnen met huisdier. Dit is een belangrijke eerste stap om de drempel naar hulp, in een gewelddadige thuissituatie te verkleinen. Over drie maanden wordt een eerste evaluatie verwacht. Kan de wethouder al aangeven of die evaluatie ook in Q1 ontvangen wordt door de raad?

In hetzelfde antwoord is te lezen dat het college investeert in het opvangen van huisdieren buiten de opvang en dat zij stichting Mendoo financieel ondersteuning biedt voor het opvangen van dieren en daarnaast in de trainingen die zij bieden aan Veilig Thuis en Perspektief over de relatie tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld en vroegsignalering.

Kan de wethouder aangeven of dit ook wordt gecontinueerd? En of dit ook niet kan worden uitgebreid -> bijvoorbeeld meer aandacht voor vroegsignalering onder andere zorgprofessionals, BOA’s etc. met de ontwikkelde signalenkaart van Mendoo?

Of bijeenkomsten in samenwerking met het Landelijke Expertise Centrum Dierenmishandeling en stichting Mendoo te organiseren om vroegsignalering nog beter aan te pakken en Herkenbaar te maken?

Sekswerkers

Ook in de sekswerkers kan de gemeente nog veel meer investeren, nadat zij jarenlang weinig voor deze mensen heeft gedaan. Nadat de gemeenteraad in een vorige periode vurige discussies heeft gevoerd over de sporendriehoek, waarna de plannen werden ingetrokken, gaat dit college opnieuw in de fout, door een doel op te stellen zonder daar de mensen bij te betrekken. Hoe gaan we op deze manier het vertrouwen herstellen?

Opnieuw worden belanghebbenden: sekswerkers, exploitanten, privé clubhuizen en maatschappelijke organisaties zoals SHOP uitgenodigd om in gesprek te gaan over de sluiting van het raamsekswerk. Voorzitter de hoofdvraag zou moeten zijn: hoe gaan we met het werkveld het sekswerkbeleid in Den Haag voor de komende jaren vormgeven en welke doelen stellen we daarbij. Waarom doen we dit niet, vraag ik de wethouder?

Emancipatie

Over de roze loper. Op onze technische vragen geeft het college aan dat in December een inspiratiebijeenkomst wordt georganiseerd voor professionals in de zorg- en welzijnssector over het keurmerk. Uit signalen die onze fractie heeft gekregen was bij een eerdere inspiratiedag over queeremancipatie in november van dit jaar de opkomst erg matig. Kan de wethouder aangeven hoe de opkomst wordt bevorderd? De huidige queer nota heeft als doelstelling om 10 zorginstellingen met een roze loper keurmerken te hebben eind 2022. Uit een vandaag verschenen artikel van het AD staat dat er nog meer twee zorginstellingen zijn met dit keurmerk. Hoe staat het met deze doelstelling?

Maatschappelijke opvang

Voorzitter, als eerst een vraag op het snijvlak tussen emancipatie en maatschappelijke opvang. Al langer pleit de Partij voor de Dieren voor een opvang voor queer dak- en thuisloze jongeren, om hen te helpen. Hierdoor is onder andere een bezoek gebracht met de wethouder en maatschappelijke organisaties uit Den Haag aan het opvanginitiatief de Toevlucht in Utrecht. Eerder op technische vragen bij de programmarekening 2021, in juni dit jaar, gaf het college aan dat er een locatie in beeld was voor deze opvang. Tijdens dat debat gaf de wethouder aan dat de opening in oktober 2022 zou worden gerealiseerd. Uit technische vragen van deze begroting geeft het college weer een ander antwoord: dat nog wordt gezocht naar een geschikte locatie. Kan de wethouder aangeven hoe het met deze voorziening staat en hoe we hierover worden geïnformeerd?

Ook over de bejegening van dak- en thuislozen mensen op straat, door handhavers en politie is nog een wereld te winnen. Met de ontruiming op de Koekamp als dieptepunt. Voorzitter, bij de werkbespreking in November gaf de politiechef aan dat het afhankelijk is van de dienstdoende politie, hoe zij optreden.

Maar voorzitter dat is een vrijbrief om te handelen naar eigen inzicht. Kan de wethouder toezeggen dat in samenspraak met politie en belangenorganisaties zoals het Straatconsulaat wordt gesproken om de omgangsvormen en handelswijze op een respectvolle manier te laten verlopen. Graag een reactie.

Dan de financiële middelen op dit programma. Voorzitter, gister is het technische verhaal besproken, maar we mogen niet vergeten dat het hier gaat om geld om mensen net zoals jij en ik te helpen om niet langer meer op straat te laten slapen en te investeren in hun toekomst.

Voorzitter, hoe kan het dat we in de vorige periode meermaals te horen kregen dat er geen geld was voor bijvoorbeeld de winteropvang, kleinschalige opvang, hulp voor arbeidsmigranten, meer plekken voor opvang voor jongeren, uitstroomvoorzieningen etc. En naar nu blijkt, is het geld geen probleem, want we storten het geoormerkte geld terug in de algemene reserve.

Geld dat hard nodig is om deze mensen te helpen. Het vrijvallen van geld uit een reserve gebeurt meestal pas als het doel bereikt is en voorzitter, dat is nog lang niet zo. Als we kijken naar het tienpuntenplan zijn we er nog lang niet. De gemeente heeft zich gecommitteerd aan het landelijk actieprogramma een einde aan dak- en thuisloosheid in 2030, daar zijn we jammer genoeg nog niet. Voorzitter, en ook de schrikbarende signalen die onze fractie nog steeds bereikt dat bijvoorbeeld iedere dag jongeren van nog geen 18 worden weggestuurd bij de jongens- en meidenopvang omdat er simpelweg geen plek meer is, toont maar weer aan dat we moeten investeren in deze mensen.

Voorzitter, de wethouder financiën zei het gister al we leven in een rare tijd. Er zijn nog genoeg plannen te realiseren om dakloosheid uit te bannen. Voorzitter, vandaag in het debat met de vakwethouder wil ik de wethouder oproepen om zich uit te spreken dat de 8,5 miljoen noodzakelijk is om dakloosheid uit te bannen.

Voorzitter, ik sluit af met de woorden van Vaish, een jongere vanuit de achterban die ons als lokale politici al vaker heeft toegesproken, Vaish sprak ons allemaal als politici aan tijdens de wereld daklozendag, waar ook de wethouder wonen als armoede bij waren: ‘Investeer. Zet alles op alles. Eerst een huis daarna je leven op de rit!’

Werk en Inkomen

Voorzitter, is er behoefte aan meer maatwerk rondom de Ooievaarspas. Ook inkomens net boven de inkomensnorm voor de Ooievaarspas hebben moeite met het betalen van bijvoorbeeld buitenschoolse activiteiten voor hun kinderen.. Is het mogelijk om de inkomensnorm in sommige gevallen los te laten, bijvoorbeeld op voorspraak van een leraar of maatschappelijk werker?

• Ondersteuning voor minima en dierenvoedselbanken want financiële hulp is nodig.

• Ondersteuning van minima bij dierenartskosten. Waarom volgen we niet de regeling van Amsterdam?

Stadsontwikkeling en Wonen

Voorzitter,

Na het lezen van de technische vragen en de begroting blijft bij mijn fractie een woord hangen: stilstand. We zien dat er vele toezeggingen zijn gedaan en plannen zijn aangekondigd, maar uiteindelijk worden deze steeds uitgesteld. Veel toezeggingen zijn ook gewoon niet nagekomen. Ik ga daarom vandaag vooral door met een lijst aan vragen die doorpakken op de technische vragen.

1. Toren C. Waarom is het plan rond Toren C weer uitgesteld en wordt nu slechts ergens in 2023 gezegd? De motie is namelijk al van juni 2021 en bij de ontbinding in juli stond: “Nu de ontbinding daadwerkelijk is ingezet, volgt er in navolging van de motie ‘Raad aan zet als toren C sneuvelt’ - RIS309219 - na het zomerreces een raadsvoorstel met enkele alternatieven voor een nieuwe bestemming op deze locatie.”

2. Dan de groene leges. In december 2021 werd toegezegd: “Na te gaan waar de gesprekken zijn gebleven met de ontwikkelaars en deze gesprekken verder voort te zetten. De stand van zaken van de gesprekken wordt in een commissiebrief gedeeld met de commissie.” Wanneer komt deze brief?

3. Dan de referentienormen. Er zou een dashboard hiervoor komen, zoals in mei 2021 toegezegd. Wanneer komt deze? Wanneer komt überhaupt de beloofde voortgangsrapportage CID?

4. Dan de LER. Toegezegd is de evaluatie in oktober naar de raad te sturen, maar niets is sindsdien ervan vernomen. Waarom is het niet naar de raad tijdig gestuurd? Wanneer zien we dat de LER serieus wordt gebruikt?

5. Dan het KJ-plein. We wachten al een tijd op het voorlopige ontwerp van dit plein. Hier zou een Raadsvoorstel voor komen en dit is meermaals al sinds 2016 (Besluitenlijst van de openbare vergadering van de (raadsinformatie.nl) Verslag+van+de+commissie+Ruimte+van+6+februari+2019 (raadsinformatie.nl)) toegezegd. Kan de wethouder aangeven wanneer dit raadsvoorstel voor het voorlopige ontwerp eraan komt? De verzending naar de raad is namelijk ook al meermaals uitgesteld. Eerst was het 2017 en bij de vorige begroting werd het eerste helft 2022, maar we hebben hem nog niet.

6. Verder is op 12 mei 2021 een evaluatie toegezegd van het KJ-plein. Daarbij werd aangegeven dat de wethouder zich nog beraadt op de vraag of dit extern of intern zal gebeuren en wanneer. Het moet hierin ook om de DBM-constructie gaan. Is deze evaluatie al in gang gezet?

7. Dan de groenbrief over het CID. Is die gesneuveld? Deze is namelijk vaak toegezegd waarbij zou worden ingegaan op het totale groene plaatje. Graag een reactie. In juni 2020 werd het nog het buitenruimteplan genoemd en zou het dat jaar komen en in juni 2021 werd het groenbrief genoemd, maar het is nooit gekomen.

8. Dan stikstof. Voor de zomer zou hier een brief over komen. Vervolgens is deze brief steeds uitgesteld. Wanneer krijgen we deze brief eindelijk? Kan de wethouder ingaan op de consequenties van de uitspraak?

Voorzitter, dit zijn acht toezeggingen waar mijn fractie nog steeds op een fatsoenlijk antwoord hoopt. Daarnaast heb ik nog een aantal andere punten:

• Eerst onze initiatiefvoorstellen die dit kwartaal een pre-advies moeten krijgen. Het gaat om Wonen in een leefbare stad en Help huurders uit de kou. Graag een bevestiging dat dit er snel aan komt.

• Dan het participatiebeleid. Pas in maart 2024 zou de nieuwe participatieverordening gereed zijn. Kan dit niet sneller gegeven de invoering van de omgevingswet? Waarom zoveel tijd hiervoor nemen? Vele plannen zullen dan zonder goede participatie plaatsvinden.

• Dan de steeds uitlopende projecten. Ik noemde natuurlijk al Amare en het KJ-plein, maar er zijn er veel meer. Om hier wat aan te doen kwam de PvdA met een motie over betere risico-inventarisaties. Hierover zou bij de begroting een voorstel worden opgenomen. Waar blijft de afdoening?

• De raamovereenkomst loopt bijna af. Waarom is er vanuit het college nog geen idee wat anders zou moeten zijn in de nieuwe getuige de beantwoording van de technische vragen?

• Over het Weigeliaplein, het renovatiescenario uit 2017 is toch achterhaald? Er is veel meer kennis over renovatie, prijzen en subsidies zijn anders, bewoners hebben via experts en ervaringsdeskundigen uit Rotterdam een inschatting dat renovatie wel haalbaar is. Komt er een nieuw serieus renovatie-onderzoek?

• Dan het water. Wij vroegen of bij het toevoegen van nieuwe woningen rekening gehouden wordt met het dreigende tekort aan drinkwater. Het antwoord: daar gaat Dunea over en de gemeente heeft van Dunea geen signalen ontvangen dat dit een probleem is. Dit is een raar antwoord gegeven alle nieuwsberichten en meldingen van Dunea dat een probleem dreigt. Graag een reactie.

• Dan de parkeernorm. We zien graag dat die wordt aangepast gegeven het grote effect op de woningproductie. Hierdoor komen namelijk vele projecten niet van de grond. Hoe kijkt de wethouder hiernaar? Moeten we niet ons fundamenteel bezinnen over de norm?

• Dan, de visserij. Naast het feit dat deze sector de zee leegvist is het raar dat de gemeente inzet op uitbreiding terwijl er steeds meer boten aan wal blijven en het rijk steeds met stoppersregelingen komt. Graag een reactie.

• Tot slot, over het rekenkameronderzoek. We vinden het een gemis dat niet naar de sociale woningen is gekeken. Zou de Rekenkamer hier nog naar kunnen kijken?

Stadsdelen, Integratie en Dienstverlening

Voorzitter,

Ten eerste wil ik me aansluiten bij de vragen van de SP over integriteit en veiligheid in de gemeentelijke organisatie.

Goed voorbeeld doet volgen. De Partij voor de Dieren vindt dan ook dat de gemeente een voorbeeldrol heeft. Met de enorme bedrage die er gemoeid gaan met de inkoop en aanbestedingen van de gemeente, kunnen we echt verschil maken. Het is dan ook belangrijk altijd vooruitstrevend te zijn.

In het MVI actieplan staat opgenomen dat wij conform de Europese richtlijn over plastic wegwerpafval, geen plastic producten die slechts eenmaal gebruikt kunnen worden inkopen. Toch zien we met name vanuit de keuken nog vaak veel plastic verpakkingen.

• Wordt er actief gezocht naar alternatieven hiervoor?

• En wordt inmiddels al het eten dat overblijft niet meer weggegooid, maar bijvoorbeeld via de app Too Good To Go aangeboden?

Verder is mijn fractie nog benieuwd of we doorgaan met gescheiden afvalbakken. Mijn fractie heeft er al vaker aangegeven dat de bakken niet logisch zijn, waardoor alles door elkaar wordt gegooid. Waarom is dit nog niet aangepast zodat de emmer restafval geen deksel heeft, en de anderen wel? Kan de wethouder toezeggen dit alsnog te gaan doen? Wat heeft het anders voor nut om deze emmers te gebruiken?

Nog een pet peeve; in het stadhuis zijn de systemen voor hybride vergaderen -voorheen gewoon computerschermen- vervangen. De nieuwe systemen zijn veel moeilijker te gebruiken, waarom is hiervoor gekozen?

Voorzitter, nog een vraag over de hoeveelheid externe inhuur. Kan de wethouder uitleggen op welke manier dit nou voordelig is voor de gemeente? Het is duurder, omslachtiger, er is sprake van kennisverlies én externe werknemers hebben minder zekerheid. Is de wethouder het met mijn fractie eens dat er nu te veel externen worden ingehuurd? Klopt het dat het gaat over 15%, en is niet erg veel? Is het de bedoeling om die doelstelling uiteindelijk te verlagen?

Voorzitter, tot slot, na onze aangenomen motie ‘Duurzamer voedsel’ is toegezegd dat in de programmabegroting van 2023 het college zou aangeven hoe zij zich de komende jaren zal inzetten om het biologische en plantaardige voedselaanbod te vergroten. Helaas zien we dit niet terug in de begroting, dus kan de wethouder uiteenzetten hoe dit wordt gedaan?

Financiën

Over de inzet van het Rijksgeld voor dak- en thuislozen. Het treft in Den Haag steeds meer mensen en het is gewoonweg vreemd dat we het beschikbare geld als gemeente niet gebruiken voor het verzachten van dit probleem. Mijn fractie pleit ervoor de overgebleven middelen weer te oormerken voor dit doel.

Voorzitter, dan de hondenbelasting. Wij zijn principieel tegen het heffen van een belasting op een levend wezen. Maar ook is het gewoon lastig de hondenbelasting te innen want er zijn controleurs voor nodig en dat maakt het duur. ​​In het coalitieakkoord is helaas afgesproken de hondenbelasting in stand te houden. Het blijft een vreemde en oneerlijke manier om mensen met honden te belasten, om vervolgens niets qua hondenbeleid te doen.

Als Partij voor de Dieren pleiten we voor het afschaffen van de hondenbelasting. Zolang deze in stand wordt gehouden, oormerk het dan voor honden, dierenwelzijn en buitenruimte.

Nog een korte vraag aan de wethouder over gemeentelijk vastgoed. Wil de wethouder, eventueel als geheim stuk, een stand van zaken sturen van de voortgang van de verkoop van het gemeentelijk vastgoed. We hebben destijds een lijst met panden ontvangen en mijn fractie is benieuwd of er al vorderingen zijn.